Καθημερινό αγώνα με τη γραφειοκρατία, την αύξηση της φορολογίας, την έλλειψη ρευστότητας, την αυξανόμενη ανεργία της περιοχής δίνουν οι γυναίκες της Δυτικής Μακεδονίας μέσω των συνεταιρισμών στους οποίους δραστηριοποιούνται.
ΙΩΑΝΝΑ ΦΩΤΙΑΔΗ
Τις δυσκολίες αλλά και τις προκλήσεις της εποχής είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν μαζί με κοινωνικούς επιστήμονες αλλά και γυναίκες που αντίστοιχα επιχειρούν από την άλλη πλευρά των συνόρων, της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, στο πλαίσιο του Διήμερου Διεθνούς Συμποσίου υπό τον τίτλο «Γυναίκες των Πρεσπών – Γυναίκες του Κόσμου. Οι Γυναίκες των Πρεσπών Επιχειρούν».
Το εν λόγω συμπόσιο, που έλαβε χώρα στις αρχές του μήνα στη Φλώρινα, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο Επιχειρησιακού Προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας μεταξύ της Ελλάδας και της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας 2007-2013.
«Είμαστε ο μοναδικός συνεταιρισμός στην Ελλάδα που φτιάχνει χειροποίητες παραδοσιακές φορεσιές» λέει στην «Κ» με καμάρι η 67χρονη Πανδώρα Βακάλη, πρόεδρος του γυναικείου αγροτουριστικού συνεταιρισμού «Πελαγονία» Ανω Καλλινίκης με έδρα τη Φλώρινα. Κάθε πρωί στις 8.30 η ομάδα δίνει το «παρών» στο εργαστήριο, όπου δουλεύουν ο αργαλειός και το κοπτοραπτικό, ενώ ουκ ολίγες φορές παίρνουν και δουλειά για το… σπίτι. «Ο νομός μας είναι εξαιρετικά πλούσιος σε φορεσιές» εξηγεί, «έχουμε τη φορεσιά των Πρεσπών, των Αλώνων, του Αντάρτικου και του Ακρίτα». Η ίδια έμαθε την τέχνη από τη γιαγιά και τη μαμά της, ενώ είχε παρακολουθήσει και σεμινάρια «Λαϊκής Επιμόρφωσης». Απαξ και ο εν λόγω συνεταιρισμός συστάθηκε το 1997 από 21 γυναίκες, φίλες και συγχωριανές, αυτές βάλθηκαν να καταγράψουν από τους ηλικιωμένους τις παραδόσεις γύρω από τη συρραφή. Το ράψιμο μιας στολής δεν είναι διόλου εύκολη υπόθεση. «Διαρκεί ακόμα και μήνες, καθώς είναι συνδυασμός διαφορετικών τεχνικών, έχει κέντημα και ράψιμο και συρραφή διαφορετικών υφασμάτων και στολιδιών» περιγράφει η ίδια. «Καθεμιά είναι ξεχωριστή, ο πελάτης ανάλογα με το βαλάντιό του, επιλέγει τα υλικά» σημειώνει, «έτσι γινόταν από τα παλιά τα χρόνια, γι’ αυτό από τον διάκοσμο της στολής αντιλαμβανόσουν και την κοινωνική θέση εκείνου που τη φορούσε…».
Ωστόσο, είναι δύσκολες οι μέρες για τους δεξιοτέχνες στον αργαλειό και το βελονάκι. «Η ζήτηση έχει περιοριστεί, έχουμε μείνει μόλις πέντε γυναίκες στον συνεταιρισμό» ισχυρίζεται η κ. Βακάλη, «ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται να αγοράσει, γιατί το θεωρεί περιττή πολυτέλεια». Επισημαίνεται ότι οι κατεξοχήν «πελάτες» τους είναι οι σύλλογοι του απόδημου Ελληνισμού και οι μαθητές, που κυρίως όμως νοικιάζουν για τις ημέρες των παρελάσεων και των εθνικών εορτών. Τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του ο συνεταιρισμός είχε λάβει κάποια ενίσχυση για τον αναγκαίο εξοπλισμό, τα τελευταία, όμως, χρόνια ο συνεταιρισμός παλεύει μόνος του με τα νέα οικονομικά δεδομένα. «Ως μοναδικοί θεματοφύλακες της συγκεκριμένης τέχνης, θα έπρεπε να έχουμε στο πλευρό μας το υπουργείο Πολιτισμού» καταλήγει η κ. Βακάλη, «βλέποντας αυτή την κατάσταση ούτε οι νεότερες είναι πρόθυμες να μάθουν την τέχνη μας και έτσι δεν έχουμε σε ποιον να παραδώσουμε τη σκυτάλη».
Λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά ο γυναικείος συνεταιρισμός Κωσταραζίου Καστοριάς βρίσκεται αντιμέτωπος με τα δικά του διλήμματα. «ΣτοΚωσταράζι ζούμε δεν ζούμε 500 άνθρωποι» αναφέρει η κ. Βαΐα Νατσούλη, που ηγήθηκε της ίδρυσης του συνεταιρισμού το 2008. «Αρχικά, είχαμε αποφασίσει να παρασκευάζουμε μπάτζο, το παραδοσιακό μας τυρί, αλλά σκοντάψαμε στην αναγκαιότητα κατασκευής τυροκομείου» διηγείται η ίδια τα εμπόδια, «έτσι και χάρη στη στήριξη του Δήμου στραφήκαμε στο λουκούμι και λίγο πιο περιστασιακά στις πίτες».
Η έλλειψη βασικού εξοπλισμού, όπως επαγγελματικού ψυγείου για πολυήμερη διατήρηση των σκευασμάτων και ενός βαν για μεταφορά τους, μοιάζει να δένει τα «χέρια» στα πέντε ενεργά πλέον μέλη του συνεταιρισμού και να περιορίζει τα προϊόντα τους στη διάθεση της απολύτως τοπικής αγοράς. «Η χαριστική βολή, ωστόσο, για εμάς είναι το περίφημο τέλος επιτηδεύματος» ομολογεί η 68χρονη γυναίκα, που σκιαγραφεί με μελανά χρώματα την οικονομική ζωή στην Καστοριά.
«Εχουν σβουριάσει (σταματήσει) οι μηχανές στα γουναράδικα και έχει παγώσει η αγορά» τονίζει, «το ένα μαγαζί κλείνει μετά το άλλο». Πάντως, σε αντίθεση με τον συνεταιρισμό της Φλώρινας, στο Κωσταράζι ο συνεταιρισμός έχει «πέραση» στη νέα γενιά. «Στην ομάδα μας είμαι εγώ η μεγαλύτερη, αλλά έχουμε μέχρι και φοιτήτριες».
«Φωνή» αισιοδοξίας στο συμπόσιο υπήρξε η εισήγηση από την 26χρονη Θωμαή Τιριακίδη, μηχανολόγο-μηχανικό, που εργάζεται ως υπεύθυνη ελέγχου στην εταιρεία τεχνολογίας B&T Composites, που ιδρύθηκε το 2007. Η εταιρεία, που σε πείσμα των καιρών διατηρεί την έδρα της στη Φλώρινα, είναι μεν οικογενειακή, αλλά παρουσιάζει μια αξιοζήλευτη πορεία. «Κατά 80% εξάγουμε σε συνολικά δεκαπέντε χώρες, αλλά κυρίως στις Σκανδιναβικές χώρες, τη Γερμανία και τη Ρωσία» ερμηνεύει την ελπιδοφόρα εξέλιξη η νεαρή μηχανικός. Η δυναμική εταιρεία λαμβάνει καθημερινά πλήθος βιογραφικών από όλη τη βόρεια Ελλάδα.
«Σχεδιάζουμε μέχρι το τέλος της χρονιάς ή την αρχή της επόμενης να ιδρύσουμε μια spin off (θυγατρική) και ένα ερευνητικό κέντρο» προαναγγέλλει η ίδια.
ΦΩΤΟ: Η Θωμαή και ο Κοσμάς Τιριακίδης, της εταιρείας τεχνολογίας που απέσπασε το 2014 βραβείο Αριστείας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου