Τα ελληνικά γλωσσικά ιδιώματα του Νομού Καστοριάς.

 

    Κείμενο στηριζόμενο στη αξιόλογη διδακτορική διατριβή τής άριστης φιλολόγου κ. Ελένης Παπαδάμου, που φέρει τον τίτλο «Το μορφολογικό σύστημα των βορείων ιδιωμάτων Καστοριάς (στο φως των σχέσεων διαλεκτολογίας και βαλκανικής γλωσσολογίας)».

Η περιοχή του Νομού Καστοριάς ήταν ανέκαθεν, κατά το μεγαλύτερο μέρος της, ελληνόφωνη. Σε 21 χωριά του εν λόγω Νομού ομιλούνται ελληνικά γλωσσικά ιδιώματα, που ανήκουν στα βόρεια ιδιώματα (ΒΙ), και πιο συγκεκριμένα στη δυτική ζώνη των βορείων ιδιωμάτων. Στην πρωτεύουσα του Νομού, την πόλη της Καστοριάς, ομιλείται ιδίωμα που ανήκει στα ημιβόρεια τοιαύτα.

Τα βασικά και κύρια γνωρίσματα των προαναφερόμενων βορείων ιδιωμάτων (ΒΙ) είναι τα εξής δύο: 1) η στένωση των άτονων φωνηέντων μεσαίου ανοίγματος /e/ και /ο/ σε /i/ και /u/ αντίστοιχα { π. χ. νερό → νιρό.// τόπος →τόπους}, και 2) η αποβολή των άτονων κλειστών /i/ και /u/ {π.χ. Φεγγάρι → φιγγάρ' // πουλώ → πλω }.

Απ' τα παραπάνω δύο κύρια γνωρίσματα των Βορείων γλωσσικών ιδιωμάτων τού αναφερόμενου Νομού, το ιδίωμα της πόλης Καστοριάς έχει μόνο το πρώτο, δηλαδή τη στένωση των άτονων φωνηέντων μεσαίου ανοίγματος /e/ και /ο/ σε /i/ και /u/ και γι' αυτό το ιδίωμά της κατατάσσεται στα ημιβόρεια στενωτικού τύπου. π.χ. Το Φιγγάρι, οι χουρουφυλάκοι.

DALDAI RADIO ΑΚΟΥΣΤΕ ΜΑΣ ΕΔΩ

Παρά τις ομοιότητές τους, τα ιδιώματα της Καστοριάς μπορούν να καταταγούν σε τρεις βασικές ομάδες, που διακρίνονται και γεωγραφικά. Οι ομάδες αυτές είναι:

1η Ομάδα. Γραμμοχώρια.

Επταχώρι, Ζούζουλη, Χρυσή, Πευκόφυτο, Κοτύλη, Κυψέλη, Πεύκο, Λάγκα, Βράχος.

2η Ομάδα. Νοτιοανατολική.

Γέρμας, Βογατσικό, Κωσταράζι.

3η Ομάδα. Νότια.

Μηλίτσα, Ασπροκκλησιά, Ασπρονέρι, Βοτάνι, Βέλος, Διαλεχτό, Αμμουδάρα, Αμπελόκηποι, Κορησός.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΕΔΩ