apolnarama: Το Βιλαέτι του Μοναστηρίου ή Μπιτόλια ή Monastir (του Γιώργου Διαμαντόπουλου)

Σάββατο 2 Μαρτίου 2013

Το Βιλαέτι του Μοναστηρίου ή Μπιτόλια ή Monastir (του Γιώργου Διαμαντόπουλου)

Αρχές Μάρτη του 1913 με τη συμφωνία παύσης του πολέμου στα Βαλκάνια, ο Τουρκικός στρατός θα εγκαταλείψει οριστικά και αμετάκλητα τα βιλαέτια του Μοναστηρίου και Ιωαννίνων. Στις 21 Φλεβάρη του 1913 ο Ελληνικός στρατός εφαρμόζοντας τη ταχτική εφόδου και παραπλάνησης θα μπει νικητής στα Γιάννενα. Ο Τούρκος στρατηγός Εσσάτ Πασσάς παραδίδει τη πόλη στο διάδοχο Κωνσταντίνο και εκείνος μετά της κουστωδίας πριγκίπων και πριγκιπισσών εισέρχεται στα Γιάννενα. Η πτώση των Ιωαννίνων καταστρέφει το σχέδιο του Οθωμανικού στρατού να κρατήσει θύλακες κυριαρχίας στα δυτικά Βαλκάνια. Μετά από 530 χρόνια η Οθωμανική αυτοκρατορία χάνει οριστικά στα Βαλκάνια τα δυο σημαντικά Βιλαέτια των Ιωαννίνων και του Μοναστηρίου.

Σε προηγούμενο κείμενο είχαμε αναφερθεί στο καζά της Ανασελίτσης. Μια περιοχή που σήμερα ανήκει στα όρια του δήμου Βοΐου και ένα μέρος στο δήμο Γρεβενών. Ολόκληρη όμως η περιοχή της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας και ευρύτερα αυτής στις Οθωμανικές επετηρίδες 1292(1875) υπάγονταν διοικητικά στο Βιλαέτι του Μοναστηρίου.

Το Βιλαέτι του Μοναστηρίου για τους Οθωμανούς ήταν η πύλη εισόδου στα δυτικά Βαλκάνια, τις χώρες της κεντροδυτικής Ευρώπης και τις παραδουνάβιες ηγεμονίες. Το βιλαέτι είχε στρατηγική θέση στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων αφού στρατιωτικά επόπτευε τις οθωμανικές κτήσεις της ευρωπαϊκής Τουρκίας. Το συγκριτικό αυτό πλεονέκτημα της περιοχής εκμεταλλεύτηκαν οι έμποροι από Κοζάνη, Σιάτιστα,Καστοριά, Σέλιτσα και αλλού με τις παροικίες που έφτιαξαν στα δυτικά Βαλκάνια και κεντρική Ευρώπη. Ακόμα ηπειρώτες έμποροι και κυρατζήδες από τα Ζαγοροχώρια και τα Γιάννενα περνούσαν στις παραδουνάβιες χώρες από την πύλη εισόδου του Μοναστηρίου. Η νεότερη Ελλάδα ουδέποτε εκμεταλλεύτηκε τη γεωστρατηγική θέση της στα Βαλκάνια. Αντίθετα οι δρόμοι της Εγνατίας και οι κάθετοι άξονες αντί να γίνουν δρόμοι εμπορίου και επιχειρηματικότητας, έγιναν δρόμοι διαφυγής κεφαλαίων, τα οποία ουδέποτε απέδωσαν στη χώρα ένα ευρώ σε συνάλλαγμα. Οι Οθωμανοί και οι σύμμαχοι τους γνώριζαν η πτώση του Βιλαετιού του Μοναστηρίου σήμανε και την οριστική αποχώρηση της Τουρκίας από τις Ευρωπαϊκές κτήσεις. Εις μάτην θωρακίστηκε το βιλαέτι με τη βοήθεια Γερμανών στρατιωτικών συμβούλων νότια με Ελλάδα σε θέση Σαραντάπορο και βόρεια με Σερβία 70 χιλιόμετρα βορείως της πόλεως του Μοναστηρίου. Ο Τουρκικός στρατός με διάταγμα των Νεότουρκων επιστράτευσε όλους τους νέους από όλες τις εθνότητες Τούρκων, Ελλήνων, Αλβανών, Βουλγάρων κλπ. Ουδείς όμως είχε όρεξη να υπερασπίσει το μεγάλο ασθενή την Οθωμανική αυτοκρατορία. Οι αυτοκρατορίες και τα έθνη κράτη όταν λειτουργούν συντηρητικά και δεν εξελίσσονται ιστορικά, παρακμάζουν και καταρρέουν. Την ίδια τύχη θα έχει η χώρα μας αν αρνηθεί να εξελιχθεί ιστορικά με πολιτικές. κοινωνικές, διοικητικές και οικονομικές ανατροπές. Ουδείς σώζεται μόνο με χρήμα από επαιτεία και επιτροπεία. Ιστορικά στα κράτη έθνη αναδεικνύονταν νέες δυναμικές κοινωνίες ή κοινωνικές ομάδες που ανέτρεπαν το παλιό κατεστημένο και με στήριξη στο λαό, μπόλιαζαν με ζωή το κράτος έθνος, μέχρι αργότερα να παρακμάσουν και αυτές. Όποιος δεν το αντιληφθεί, σε λάθος τόπο κοιμάται. Το αποτέλεσμα για την Οθωμανική αυτοκρατορία ήταν στις μάχες να λιποτακτούν εκατοντάδες στρατιώτες που είχε επιστρατεύσει ο Τουρκικός στρατός από τις εθνότητες της επικράτειας. Αντίθετα οι Έλληνες και οι Σέρβοι στρατιώτες το μόνο που φοβόταν ήταν τα Γερμανικά πυροβόλα τα οποία χειρίζονταν Νεότουρκοι αξιωματικοί με την καθοδήγηση Γερμανών στρατιωτικών συμβούλων. Ταυτόχρονα άλλη ομάδα Γερμανών στρατιωτικών συμβούλων εκπαίδευε το Βουλγαρικό στρατό τον οποίο έχρισε αήττητο των Βαλκανίων. Τελικά στη νεότερη ιστορία του Ελληνικού έθνους και των Βαλκανίων όποια πέτρα και αν σηκώσεις Γερμανό θα βρεις από κάτω.

Βιλαέτι Μοναστηρίου

Η πρώτη μεγάλη επαρχία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στην οποία έμπαινε το 1912 ο Ελληνικός στρατός ήταν το Βιλαέτι του Μοναστηρίου. Το Βιλαέτι του Μοναστηρίου έφτανε μέχρι την Ελασσόνα. Βόρεια συνόρευε με τα βιλαέτια του Κοσόβου και της Σκόδρας. Ανατολικά με τα βιλαέτια του Κοσόβου και της Θεσσαλονίκης. Νότια με το βιλαέτι της Θεσσαλονίκης και την Ελλάδα (μεθόριος πριν την Ελασσόνα του 1912). Δυτικά με τα βιλαέτια Ιωαννίνων και Σκόδρας. Στις επετηρίδες των ετών 1292 εγείρας(1875) και 1293 εγείρας(1876) αναφέρονται τα υπόλοιπα μετά των Μουσουλμάνων γένη (εθνότητες) κατοίκων του βιλαετιου. Βλάχοι(Ulah), Έλληνες(Rum), Αρμένιοι(Ermeni), Βούλγαροι(Bulgar), Εβραίοι(Yahudi), Προτεστάντες(Protestan), Λατίνοι(Latin), Κημπτί(Αθίγγανοι) και (Αι-γύ(φ)πτοι) με αρχαίες ρίζες στη Μακεδονία κλπ. Επίσης ένας αριθμός κατοίκων αμφιβόλου προελεύσεως τους ονόμαζαν (meskuk bulunan). Στην επετηρίδα Μακεδονικόν γένος ή εθνότητα δεν αναφέρεται. Το Μακεδονικό ζήτημα θα αναδειχτεί μετά την πρόχειρη και αποτυχημένη εξέγερση του Ιλιντεν 1903 και τον επικό Ελληνικό Μακεδονικό Αγώνα(1904-1908). Επίσης Σλαβικό γένος δεν αναφέρεται στις επετηρίδες. Το κυρίαρχο γένος ήταν οι Οθωμανοί μουσουλμάνοι. Στην περιοχή ευρύτερα της Κοζάνης και του Σαντζακίου Σερβίων κατοίκησαν οι εξής φυλές Οθωμανών: Οι Γιορούκοι Τούρκοι (στρατοκόποι) από τις παλαιότερες πολεμικές φυλές των Τούρκων οι οποίοι κατοίκησαν στα χωριά περιοχής Μπουζάκ ή Μπουτζακίων πέριξ της λίμνης Σαριγκιόλ και νυν περιοχή Ελλησπόντου Κοζάνης και μέχρι τα χωριά της παραλίμνιας σήμερα περιοχής Σερβίων. Στο Τζουμά (Χαραυγή) 802κάτ. Στο Τοπτσιλάρ (Άγιος Δημήτριος) 846κάτ. Στο Ισκιουκλέρ (Κοιλάδα) 228κάτ. στο Καρατζιλάρ (Δρέπανο) 769κάτ. στοΤζιτζιλέρ(Πετρανά)405κάτ. Στο Σαχινλέρ Μπουτζάκ(Αμυγδαλιά) 145κάτ. Στο Χατζή Ριχανλή ή Χατζή Ρανή (Μεσιανή) 538κάτ. μέχρι το Χεϊμπελή (Ίμερα) 1150 κάτ. Οι Κονιάρηδες Τούρκοι στρατιώτες από το Ικόνιο κατοίκησαν στη περιοχή Καραγιάννια ή χωριά των Κονιάρηδων. Συγκεκριμένα ήταν το Σαριχανλάρ (Αλωνάκια) 533 κάτ., στο Τεκελέρ (Σκήτη) 160 κάτ, στο Σάχινλάρ (Ξηρολίμνη) 553 κάτ. στο Κοτζά Ματλή(Βατερό) 436 κάτ. Στη συνέχεια ήταν η περιοχή (Ακ Μπουνάρ) με τα χωριά Γενή Κιόι (Άργιλος) 326 κάτ. Ίσβορος( Λευκόβρυση) 334 κάτ και Πορταράζ (Πρωτοχώρι) 465 κάτ. Από το Βελίστι( Λευκοπηγή) 599 κάτ. στα ριζά του Μπούρινου όρους και πέραν αυτού τα χωριά ήταν Ελληνικά. Οι Βαλαάδες κατοικούσαν σε χωριά της περιοχής Χρούπιστας, Ανασελίτσης και Γρεβενών. Η παράδοση για τους Βαλαάδες ή Βαλααχάδες έλεγε, ότι το όνομα βγήκε από το (Βα Αλλάχ) δηλαδή (Μα το Θεό).Επίσης έλεγαν (Μα το ψωμί) και ακόμη (Μα τη Παναγία). Αναφέρεται ότι ήσαν Χριστιανοί που εξισλαμίστηκαν τον 16^ο αιώνα. Αυτό έγινε τον 16^ο αιώνα την εποχή της απόλυτης κυριαρχίας της Οθωμανικής αυτοκρατορίας επί Σουλεϊμάν του μεγαλοπρεπή σε όλες τις κτήσεις της πρώην Ανατολικής Ρωμαϊκής ή Βυζαντινής αυτοκρατορίας.

Στη μακρά πορεία του Τανζιμάτ των μεταρυθμίσεων (1838-1875) της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στο βιλαέτι του Μοναστηρίου εκδόθηκαν εννέα επετηρίδες και το αυτοκρατορικό διάταγμα (Χάττι Χαμαγιούν) των αλλαγών στη διοίκηση του στέμματος. Η πρώτη το 1292(1875) και η τελευταία το 1314(1896). Η μεταρρυθμίσεις απέβλεπαν στη διοικητική, εκκλησιαστική και εκπαιδευτική οργάνωση της αυτοκρατορίας. Το Τανζιμάτ ξεκίνησε με την εκτέλεση 500 απείθαρχων και αυτονομιστών μπέηδων και πασάδων του Μοναστηρίου, της νότιας Αλβανίας και περιοχής Ιωαννίνων. Ο Ρασίτ Πασάς τον Αύγουστο του 1830 με εντολή του Σουλτάνου κάλεσε όλους τους μπέηδες στα περίχωρα του Μοναστηρίου. Απόφαση να τους τιμήσει με παράσημα ο Σουλτάνος. Μετά το φαγοπότι και με τους ήχους της μπάντας ο Ρασίτ Πασάς τους κατέσφαξε και στο Σουλτάνο έστειλε 500 κομμένα κεφάλια. Με το Τανζιμάτ ιδρύθηκαν από τις τοπικές κοινότητες σχολεία. Σε κάποιες πόλεις υπήρχαν σχολεία από το 1700 αλλά ήταν ανοργάνωτα, πρόχειρα και αλληλοδιδακτικά. Από το 1840 τα σχολεία οργανώθηκαν με επιφανείς δασκάλους, τους οποίους πλήρωναν οι κοινότητες και είχαν μαθητολόγια. Σε αρκετές παλιές σχολικές μονάδες σώζονται τα μαθητολόγια. Εκεί μπορεί κάποιος να βρει τις σχολικές επιδόσεις των προπαππούδων και παππούδων. Πέραν των άλλων μαθημάτων διδάσκονταν υποχρεωτικά Ελληνικά και Τουρκικά.

Την τελευταία δεκαετία του 19^ου αιώνα το Βιλαέτι του Μοναστηρίου(περιφέρεια) είχε την εξής συγκρότηση. Διοικητικό κέντρο του βιλαετιού είναι το Μοναστήρι ή Μπιτόλια με επικεφαλής το Βαλή(Κυβερνήτη) στη θέση των παλιών πασάδων. Τo βιλαέτι χωρίζονταν σε πέντε (5) σαντζάκια (περιοχές σαν νομαρχία):

Α) Σαντζάκι(σαν νομαρχία) του Μοναστηρίου με πέντε καζάδες (ως επαρχίες) εκεί υπάγονταν ο ναχιγιέ (δήμος) Φλώρινας (Λερίν) 10.155 κάτ.

Β) Σαντζάκι Σερβίων(σαν νομαρχία) με έξι καζάδες(επαρχίες):

1. Σερβίων, με το ναχιγιέ(δήμος) Σέρβια 2918 κάτ.

2. Κοζάνης με το ναχιγιέ(δήμος) Κοζάνης 9408 κάτ.,

3. Ελασσόνας με το ναχιγιέ(σαν δήμος) Ελλασόνα 1887 κάτ.,

4. Μπουτζάκ με το ναχιγιέ Τζουμάς(802 κάτ.) (παλιά Χαραυγή και είχε τα χωριά των Μπουζάκ ή Μπουτζακίων),

5. Γρεβενών και

6 Ανασελίτσης ή Νασλίτσα με τους ναχιγιέ το Λειψίστι1047κάτ. ((Νεάπολη), το ναχιγιέ της Σιάτιστας 6774 κάτ. το ναχιγιέ του Ζιοπάν 2323 κάτ. Πεντάλοφος) και τους κασαπάδες (κωμοπόλεις) της Σέλιτσας 2680 κάτ. (Εράτυρα) και Τσοτίλι 883 κάτ. Σήμερα εκεί είναι ο δήμος Βοΐου και ένα μέρος είναι στα Γρεβενά. Στο σαντζάκι Σερβίων υπάγονταν και ο ναχιγιέ (δήμος) Βελβεντό 3691 κάτ. Ελληνική κωμόπολη, κλπ.

Γ) Σαντζάκι Κορυτσάς με τέσσερις καζάδες εκεί υπάγονταν ο ναχιγιέ Καστοριάς 7800 κάτ..

Δ) Σαντζάκι Δεβρών με τέσσερις καζάδες.

Ε) Σαντζάκι Ελβασάνμε τρεις καζάδες.

Σε όλους τους καζάδες του Μοναστηρίου υπήρχαν 25 ναχιγιέ δηλ δήμοι πχ Κοζάνη, Σέρβια, Βελβεντός, Σιάτιστα κλπ και εκατοντάδες χωριά. Ο ανώτατος διοικητής του Βιλαετιού ήταν ο Βαλής πασσάς (Κυβερνήτης). Ο ανώτερος διοικητής του Σαντζακίου ήταν ο μουτεσαρίφης ή σαντζάκ μπέης ή μουτεσελίμης μπέης. Αυτός ήταν o αντιπρόσωπος του Βαλή (Κυβερνήτη του Βιλαετιού) σε κάθε Σαντζάκι. Ο ανώτερος διοικητής του καζά (επαρχίας) ήταν ο καϊμακάμης με διοικητικό συμβούλιο, στο οποίο συμμετείχαν μουσουλμάνοι και χριστιανοί με τον Μητροπολίτη. Οι ναχιγιέ(δήμοι με τα γύρω χωριά), ήταν αυτοδιοικητικές υποδιαιρέσεις του καζά (επαρχίας). Ο ανώτερος διοικητής του ναχιγιέ(δήμος) ήταν ο μουδίρης. Αυτός μπορεί να ήταν και Έλληνας, αρκεί να είναι υποτακτικός στη πύλη και να εισπράττει φόρους. Στους κασαπάδες (κωμοπόλεις) και χωριά επικεφαλής ήταν ο μουχτάρης (σαν πρόεδρος) με συμβούλιο προεστών. Στα μικτά χωριά ήταν Έλληνας και Τούρκος μουχτάρης. Υπεράνω όλων ήταν η στρατιωτική οθωμανική διοίκηση, η οποία υπεράσπιζε με την ισχύ των όπλων το στέμμα του Σουλτάνου. Όλοι έπρεπε να υποτάσσονται και να προσκυνούν το στέμμα της αυτοκρατορίας.

Το Μοναστήρι και ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς το 784 εγείρας δηλ. το 1382. από τον Βεϊλέρμπεη (ο συνταγματάρχης των συνταγματαρχών) της Ρούμελης Τιμορτάς Βέη επί σουλτάνου Μουράτ Α. δηλαδή 71 χρόνια πριν την άλωση της Πόλης(1453). Ο Ελληνικός στρατός μετά 530 χρόνια με εκατοντάδες νεκρούς χτυπά το απόρθητο φρούριο του Σαρανταπόρου και εφορμά στα οροπέδια και τις πόλεις νότια του Βιλαετιού Μοναστηρίου. Δυστυχώς ο στρατός δεν θα φτάσει ποτέ στο Μοναστήρι. Την ώρα που οι Ελληνικές δυνάμεις ανασυντάσσονταν για την κατάληψη του Μοναστηρίου ο Βενιζέλος δίνει εντολή στον Κωνσταντίνο να βαδίσει στη Θεσσαλονίκη. Στη περιοχή έπρεπε να αφήσει μία μεραρχία με έναν συνταγματάρχη επικεφαλής και αν δύνανται η μεραρχία να καταλάβει το Μοναστήρι. Εκείνος αντέδρασε και αμφισβήτησε το τηλεγράφημα, πάσα θυσία ήθελε το Μοναστήρι. Ο διάδοχος σχεδίασε στρατηγικά πρώτα να καταλάβει το Μοναστήρι και στη συνέχεια να προχωρήσει στη κατάληψη της Θεσσαλονίκης. Οι φίλο Βενιζελικοί αξιωματικοί βλέποντας την προσωρινή άρνηση του διαδόχου Κωνσταντίνου Α, μπουκάρουν στο στρατηγείο και πριν το κάνουν θερινό, υποχρεώνουν το διάδοχο να υποχωρήσει για το καλό της πατρίδας. Οι πόλεμοι κατέχουν ένοχα μυστικά και εσωτερικές συγκρούσεις, δεν είναι μόνο επικές μάχες και παρελάσεις. Αυτή ήταν η πρώτη σύγκρουση των Φιλελευθέρων του Βενιζέλου με τον Κωνσταντίνο. Έκτοτε ουδέποτε μόνοιασαν. Ήταν η αρχή της διάσπασης των Ελλήνων σε φίλο Βασιλικούς και φίλο Βενιζελικούς. Μετά τον καβγά ο διάδοχος υπάκουσε και ο στρατός ξεχύθηκε στον κάμπο των Γιαννιτσών με τη γνωστή μάχη και στη συνέχεια μπαίνει απελευθερωτής στη Θεσσαλονίκη.

Ο Γεώργιος Μόδης από το Μοναστήρι μετέπειτα πρώτος Έλληνας καϊμακάμης Καϊλαρίων, νομάρχης Κοζάνης, υπουργός και πολιτικός των φιλελευθέρων αναφέρει: Απόφοιτος τότε του εξαταξίου Ελληνικού Γυμνασίου του Μοναστηρίου περιμέναμε με αγωνία να υποδεχτούμε τον Ελληνικό στρατό. Ετοιμάσαμε και Ελληνικές σημαίες. Δυστυχώς αντί του Ελληνικού μας ανακοίνωσαν στις 6 Νοεμβρίου του 1912 τη έλευση του Σερβικού στρατού. Ο Τουρκικός στρατός θα υποχωρήσει μέσω Αλβανίας και θα οχυρωθεί στα Γιάννενα. Την ημέρα της παρέλασης του Σέρβικου στρατού στο Μοναστήρι η διευθύντρια του Παρθεναγωγείου ήταν δίπλα μου, χειροκροτούσε και φώναζε με θαυμασμό την είσοδο του Σερβικού στρατού. Εμείς απογοητευμένοι επιστρέψαμε στα σπίτια μας. Η μόνη παρηγοριά αναφέρει ο Μόδης ήταν η επίσκεψη του ΚωνσταντίνουΑ στο Μοναστήρι τρεις μέρες μετά την έλευση των Σέρβων. Τον υποδέχτηκε ο διάδοχος του Σερβικού θρόνου Αλέξανδρος Α και πλήθος κόσμου. Η εμφάνιση του διαδόχου του Σερβικού θρόνου αποκόμισε χλιαρά χειροκροτήματα. Αντίθετα όταν εμφανίστηκε ο διάδοχος Κωνσταντίνος έγινε πανζουρλισμός σε χειροκροτήματα και ζητωκραυγές. Σίγουρα ο διάδοχος Αλέξανδρος αισθάνονταν άβολα δίπλα στο διάδοχο της Ελλάδας. Στη συνέχεια όλοι μαζί πήγαν στην ιστορική εκκλησία του Αγίου Δημητρίου του Μοναστηρίου στην οποία τέλεσαν αρχιερατική δοξολογία. Ο Κωνσταντίνος Α ήταν δημοφιλής στα Βαλκάνια και την Τουρκία αλλά είχε περιορισμένη πολιτική σκέψη και έπεφτε σε ολέθρια λάθη.

Η δημοτικότητα του διαδόχου και μετέπειτα βασιλιά Κωνσταντίνου ήταν μεγάλη στα πρώτα χρόνια της απελευθέρωσης στη Μακεδονία και μάλιστα στο Τουρκικό πληθυσμό. Στη περιοχή της διοίκησης Δυτικής Μακεδονίας, το κομμάτι που πέρασε στην Ελλάδα από το βιλαέτι του Μοναστηρίου, ο τουρκικός πληθυσμός ψήφιζε το φίλο βασιλικό κόμμα το λεγόμενο Εθνικόν κόμμα του Δ. Γούναρη. Στη περιοχή διαφέντευε ο πρώην βουλευτής του Σαντζακίου των Σερβίων της Οθωμανικής Βουλής του 1908 μετά το κίνημα των Νεότουρκων Γεώργιος Μπούσιος. Το 1908 στο Οθωμανικό κοινοβούλιο βουλευτής του Σαντζακίου των Σερβίων ήταν και ο Κοζανίτης Κωνσταντίνος Δρίζης οποίος στη συνέχεια παραιτήθηκε και τη θέση του πήρε ο επίσης Κοζανίτης Χαρίσιος Βαμβακάς. Τότε στο οθωμανικό κοινοβούλιο το Σαντζάκι Σερβίων εκπροσωπήθηκε με δύο βουλευτές, οι οποίοι ήσαν Έλληνες. Αυτός που συνέχισε τη πολιτική παρουσία στη δυτική Μακεδονία και μέχρι τέλος του βίου του, ήταν ο Γ. Μπούσιος από τα Γρεβενά. Προσωπικός φίλος του Βασιλιά και του Σουλτάνου. Εξελέγη βουλευτής Κοζάνης στις πρώτες εκλογές στη Μακεδονία το 1915. Αυτόν έστειλε ο Βασιλιάς το 1920 να διαπραγματευτεί ειρήνη με τον Σουλτάνο στη Κωνσταντινούπολη και τον ίδιο πρότεινε να ηγηθεί κυβέρνησης χωρίς αποτέλεσμα. Έγινε όμως Υπουργός. Τους περισσότερους ψήφους έπαιρνε, με το έτσι θέλω από τους Τούρκους. Στη περιοχή συνεργάζονταν με τον Ίων Δραγούμη. Ο ίδιος φορούσε τουρκικό φέσι όταν πήγαινε σε τουρκικά χωριά Παρορμητικός, μαχητικός και τσαμπουκάς με τα ρουσφέτια αναδείχτηκε σε κύριο εκπρόσωπο του Βασιλιά και του Εθνικού κόμματος στην περιοχή. Στη περιοχή άφησε μαγιά με πλήθος οπαδών και φίλων του Εθνικού κόμματος. Σε κάθε χωριό είχε τον κομματάρχη που διαφέντευε τους ψήφους και ταχτοποιούσε τα ρουσφέτια. Ήταν αυτός που δημιούργησε υποδομή στη περιοχή και ευρύτερα στη δυτική Μακεδονία να είναι ο λαός με το Βασιλιά όπως έλεγαν οι κομματάρχες. Ιστορικά και μέχρι σήμερα πλην ελάχιστων εξαιρέσεων η δυτική Μακεδονία εκλέγει συντηρητικές δυνάμεις στη πολιτική. Μετά τη μικρασιατική καταστροφή το 1922 και τη συνθήκη της Λοζάνης ο Ελληνισμός της Ανατολής ξεριζώθηκε από τις πατρογονικές εστίες και οι Τούρκοι της Ελλάδας όπως και της δυτικής Μακεδονίας μεταφέρθηκαν στην Τουρκία. Εξαιρέθηκαν οι μουσουλμάνοι της Θράκης και οι ορθόδοξοι χριστιανοί της Κωνσταντινούπολης. Έτσι τους αναφέρει η συνθήκη της Λοζάνης. Ήταν μια συνθήκη που οι ίδιες μεγάλες δυνάμεις την οποία τότε στήριξαν, σήμερα θα την κατέκριναν ως εθνοκάθαρση στα όρια της γενοκτονίας. Με την παρουσία των προσφύγων στη περιοχή το φιλελεύθερο κόμμα του Βενιζέλου άρχισε εκλογικά να δυναμώνει. Σημαντικό ρόλο στη παρουσία των φιλελευθέρων έπαιξε ο Γεώργιος Μόδης τον οποίο έχασαν μέσα από τα χέρια τους οι Βασιλικοί και ένα όνομα το οποίο σήμερα αγνοούν το Θανάση Μακρή βιομήχανο εκ Σελίτσης και εργοστασιάρχη της Υφανέτ. με συνεργάτες την οικογένεια Βαμβακά από τη Κοζάνη.

Αυτά συνέβησαν πριν εκατό χρόνια. Ο Ελληνικός Στρατός θα βγει νικητής και στους δύο Βαλκανικούς πολέμους. Ο στρατός μιας μικρής χώρας κατάφερε στο πρώτο Βαλκανικό πόλεμο να νικήσει τον Οθωμανικό στρατό και στον δεύτερο Βαλακανικό Ιούνιος και Ιούλιος του 1913 τον Βουλγαρικό στρατό. Οι Αυστριακοί και Γερμανοί στρατιωτικοί σύμβουλοι πήραν το μάθημά τους όταν σχεδίαζαν να αναδείξουν νικητή το Βουλγαρικό στρατό. Με τη ταχτική της εφόδου και της παραπλάνησης οι Έλληνες στρατιώτες βρέθηκαν στη πρώτη γραμμή των μαχών. Αυτά συνέβησαν στην εποχή των προπαππούδων και παππούδων μας. Σήμερα η πατρίδα ζει με επαιτεία και διαβιεί εν πενία. Άξιος ο μισθός μας.

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ