Προς ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ;

 

Εδώ και αρκετό καιρό έχει αρχίσει να διοχετεύεται -μετά βαΐων και κλάδων- στα media το σενάριο ενός νέου «σχεδίου Μάρσαλ» για την Ελλάδα, και αξίζει να το εξετάσουμε, αλλά και να θυμηθούμε παράλληλα και την ιστορία του αυθεντικού σχεδίου Μάρσαλ.

Καταρχήν λοιπόν ας δούμε ένα από τα πολλά άρθρα επί του θέματος που έχουν κυκλοφορήσει στα κυρίαρχα ΜΜΕ:

Aνοιξε ο δρόμος για «ευρω-σχέδιο Μάρσαλ» προς την Ελλάδα
Ενας μαραθώνιος για τη σωτηρία της Ελλάδας έχει ήδη ξεκινήσει, με πρώτο σταθμό το σημερινό Eurogroup και την έγκριση της 5ης δόσης. Ακολουθεί η Σύνοδος Κορυφής στις 23-24 Ιουνίου που θα πρέπει να επικυρώσει τη συμφωνία για νέα βοήθεια μέχρι το 2014 και το Eurogroup στις 11 Ιουλίου, στο οποίο θα μπουν οι τελευταίες πινελιές στο μνημόνιο 2.
…
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, ανώτατα στελέχη της ευρωπαϊκής επιτροπής της ΕΚΤ και του ΔΝΤ, αλλά και πολιτικές ηγεσίες των εταίρων μας «τρόμαξαν» για το ενδεχόμενο κατάρρευσης της Ελλάδας που θα συμπαρέσυρε στη δίνη της ολόκληρη την ευρωζώνη, μεταδίδοντας τον «ιό» ακόμη και στην άλλη όχθη του Ατλαντικού.
…
Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση προχωρά σε διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Ενωση για την έκδοση ευρωομολόγου ύψους 30 δισ. ευρώ που θα αφορά τη χρηματοδότηση έργων υποδομής, καθώς και την απελευθέρωση κοινοτικών κονδυλίων ύψους 20 δισ. ευρώ από το ΕΣΠΑ.
Το σχέδιο μάλιστα αυτό (που βέβαια δεν είναι ακριβώς σχέδιο Μάρσαλ, αλλά πάντως ακούγεται ωραίο ως όνομα στην άρχουσα τάξη, οπότε το διαφημίζουν ως τέτοιο) έχει τη στήριξη πολλών και διάφορων προσωπικοτήτων και πολιτικών χώρων. Για παράδειγμα, με μία πρόχειρη αναζήτηση στο ίντερνετ, βρήκαμε ότι υπέρ ενός σχεδίου Μαρσάλ τάσσονται μεταξύ άλλων ο διευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank, Josef Ackermann,
ο Γκρέγκορ Γκίζι του γερμανικού κεντρώου/κεντροαριστερού κόμματος «Αριστερά»,
ο κεντρώος/κεντροαριστερός Γιάννης Βαρουφάκης,
ο Καρατζαφέρης του ΛΑΟΣ και χίλιοι-δυο άλλοι.

Τι κοινό έχουν όλοι αυτοί; Θέλουν, ο καθένας με διαφορετική έστω «απόχρωση», να διαιωνιστεί ο καπιταλισμός.

Ας δούμε καταρχήν τα σχετικά άρθρα, με τις δηλώσεις τους, και συνεχίζουμε:

Ackermann: Χρειάζεται σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα
Αναγκάζοντας απλώς την Ελλάδα να προβεί σε μέτρα λιτότητας και μείωση του ελλείμματος, δεν λύνεται η κρίση, καθώς το μόνο που επιτυγχάνεται είναι η περαιτέρω συρρίκνωση της οικονομίας, δήλωσε ο Josef Ackermann κατά τη διάρκεια συζήτησης σε επενδυτικό συνέδριο στη Ρωσία.

«Χρειαζόμαστε ένα οικονομικό πρόγραμμα, χρειαζόμαστε ένα σχέδιο Μάρσαλ», τόνισε ο Ackermann, αναφερόμενος στο μεγάλο πρόγραμμα ανοικοδόμησης της Γερμανίας μετά τον Β ΄Παγκόσμιο Πόλεμο μέσω δανείων με ευνοϊκούς όρους.

Το στέλεχος της DB αναγνωρίζει ότι θα είναι δύσκολο να πειστεί ο γερμανικός λαός για τη δέσμευση επιπρόσθετων πόρων για χάρη της Ελλάδας αλλά, όπως τονίζει, αυτό είναι απαραίτητο για τη διατήρηση του ενιαίου νομίσματος.

«Θα πρέπει να είμαστε διατεθειμένοι να στηρίξουμε το ευρώ με οποιοδήποτε κόστος», δήλωσε ο Ackermann, προσθέτοντας ότι βρίσκεται σε συνομιλίες με κυβερνήσεις χωρών της Ευρωζώνης, ώστε να εξασφαλιστεί πως η τελική λύση δε θα θεωρηθεί χρεοκοπία από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης.
Ο Γκρέγκορ Γκίζι του κόμματος «Αριστερά» ζήτησε «Σχέδιο Μάρσαλ» για την Ελλάδα
Ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος «Αριστερά» στη Γερμανία Γκρέγκορ Γκίζι ζήτησε ένα «Σχέδιο Μάρσαλ» για την Ελλάδα. «Χρειάζεται ένα πρόγραμμα επενδύσεων για την Ελλάδα», είπε ο κ. Γκίζι μιλώντας σήμερα στη γερμανική βουλή στη συζήτηση για το ψήφισμα σχετικά με τη νέα βοήθεια στην Ελλάδα.

Ο κ. Γκίζι υποστήριξε ότι η μέχρι τώρα διαχείριση έχει βαθύνει την κρίση στην Ελλάδα. Απευθυνόμενος δε στην καγκελάριο Μέρκελ είπε ότι «εκείνο που σας ενδιαφέρει δεν είναι η διάσωση της Ελλάδας, αλλά η διάσωση των τραπεζών».
Βαρουφάκης: Χρειάζεται ευρωπαϊκό σχέδιο Μάρσαλ
Αδιέξοδη χαρακτήρισε την πολιτική της κυβέρνησης και της τρόικας ο καθηγητής οικονομικής θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιάννης Βαρουφάκης. Μιλώντας στην εκπομπή του ΣΚΑΪ «Πρώτη Γραμμή», ο κ. Βαρουφάκης τόνισε ότι ακόμη και αν η Ελλάδα πιάσει όλους τους στόχους από το 2015 θα αρχίσει μία πορεία του δημόσιου χρέους που μέσα σε τρία χρόνια θα το εκτινάξει στο 200% του ΑΕΠ.

«Προσθέτουμε ένα ακόμη δυσβάσταχτο δάνειο που δεν μπορούμε να εξυπηρετήσουμε. Κάνουμε το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά» τόνισε χαρακτηριστικά.

«Το 2013 θα γίνει πολύ μεγάλη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, που όσο πιο μεγάλη είναι τόσο καταστροφικότερη θα είναι» προειδοποίησε.
…
Επίσης πρότεινε να επανακεφαλαιοποιηθεί το κατά Μάαστριχτ νόμιμο χρέος και τη συγκρότηση ενός ευρωπαϊκού σχεδίου Μάρσαλ.
Καρατζαφέρης: «Να διεκδικήσουμε ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ»
Ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ Γιώργος Καρατζαφέρης επέμεινε επίσης στη δημιουργία μίας εθνικής κυβέρνησης.
Υπέρ της διεκδίκησης από τη χώρα μας ενός «νέου σχεδίου Μάρσαλ χωρίς αυτά τα βασανιστικά και ατελέσφορα επιτόκια», τάχθηκε ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ Γιώργος Καρατζαφέρης.
…
Υποστήριξε επίσης ότι η Ευρώπη φοβήθηκε μια πιθανή κατάρρευση της χώρας μας και έκανε λόγο για «λάδωμα», λόγω «εκφοβισμού», το οποίο έπρεπε να εκμεταλλευτούμε. «Μας δίνουν αίφνης το ΕΣΠΑ, χωρίς εθνική συμμετοχή, κάτι το οποίο βεβαίως θα βοηθήσει πολύ την οικονομία. Αυτό εγώ το θεωρώ ένα «λάδωμα», που σημαίνει ότι είναι σε πανικό, ότι φοβούνται. Αυτόν το φόβο, τον πανικό, δεν το εκμεταλλεύτηκε η ελληνική κυβέρνηση, γιατί πιστεύω ότι οι άνθρωποι είναι άπειροι», είπε ο κ. Καρατζαφέρης.

Η κατάσταση στην Ελλάδα «ξεφεύγει από τον έλεγχο», και ποιος ξέρει που μπορεί να οδηγήσει. Μόνοι τους για παράδειγμα παραδέχονται ότι οι τραπεζίτες δεν αφήνουν την Ελλάδα να χρεωκοπήσει προς το παρόν, ώστε να αρπάξουν πρώτα ότι βρουν, για να αντέξουν μετά τις απώλειες που θα έχουν από την αναπόφευκτη χρεωκοπία. Τι γίνεται λοιπόν αν ο λαός ανατρέψει τους σημερινούς κυβερνώντες και το καθεστώς «ελεγχόμενης χρεωκοπίας» όπως το ονομάζουν, και προχωρήσουν σε στάση πληρωμών; Τότε οι τράπεζες θα έχουν τεράστιο πρόβλημα, ειδικά αν το παράδειγμα της Ελλάδας το ακολουθήσουν και άλλοι λαοί (κάτι που είναι σχεδόν σίγουρο). Ας δούμε μια σχετική παραδοχή από τον επικεφαλή του ΟΟΣΑ:

Α. Γκουρία: Το να πηγαίνουν όλα τα χρήματα των Ελλήνων στους πιστωτές δεν μπορεί να συνεχιστεί
«Η παρούσα κατάσταση κατά την οποία όλα τα χρήματα των Ελλήνων φορολογούμενων απορροφούνται από τους πιστωτές δεν μπορεί να συνεχιστεί. Μπορεί να είναι προσωρινή, αλλά δεν μπορεί να είναι μακροπρόθεσμη λύση» δήλωσε ο κ. Gurria και συμπλήρωσε: «Θα πρέπει να επιτραπεί στην Ελλάδα να ακολουθήσει μία πολιτική που θα έχει πραγματικά αποτέλεσμα στην ανάκαμψη της οικονομίας. Αυτό είναι επίσης το καλύτερο για τους πιστωτές της».

«Ίσως οι τράπεζες να μην είναι ακόμη έτοιμες και αυτός είναι ένας καλός λόγος για να κερδίσουμε λίγο χρόνο» καταλήγει ο επικεφαλής του ΟΟΣΑ.

Το ζουμί όλων αυτών των δηλώσεων είναι το εξής:

Οι πολιτικές «λιτότητας» που εφαρμόζει η άρχουσα τάξη είναι «απαραίτητες» προκειμένου να φτωχύνουν οι εργάτες και να αυξηθεί έτσι το ποσοστό κέρδους του κεφαλαιοκράτη, και παράλληλα οι πολιτικές ενίσχυσης των χρεωκοπημένων τραπεζών είναι «απαραίτητες», προκειμένου να μη αναγκαστούν να χρεωκοπήσουν οι τραπεζίτες.

ΩΣΤΟΣΟ, είναι τόσο μεγάλο το ρήμαγμα της κοινωνία (των εργατών, πολλών μικροαστών, ακόμα και κάποιων αστών) που «τα νούμερα δε βγαίνουν», ενώ πλέον ολοένα και περισσότεροι συνειδητοποιούν ότι τους συμφέρει να στηρίξουν μια άλλη πολιτική, μια πολιτική όπου δε θα αφήσουν τις τράπεζες να τους πάρουν και τα σώβρακα.

Όσο περισσότερο βυθίζουν την κοινωνία στην ύφεση, τόσο μεγαλύτερο κίνητρο θα υπάρχει για την κοινωνία να κινητοποιηθεί εναντίον τους. Το ξέρουν αυτό και το φοβούνται (ο Καρατζαφέρης έχει δίκιο στο συγκεκριμένο σημείο της ανάλυσης του):

Ίσως «το φάντασμα του κομμουνισμού» να μην περνάει και τις καλύτερες μέρες της ιστορίας του, ωστόσο ακόμα και ένα «απλό» haircut στα ομόλογα να κάνει ο λαός, χωρίς πολλές-πολλές περαιτέρω επαναστατικές κινήσεις, οι τράπεζες αυτή τη στιγμή δεν το αντέχουν (σύντομα βέβαια θα έχουν αρπάξει αρκετά ώστε να το αντέχουν και τότε είναι που θέλουν να το κάνουν).

Γι’ αυτό και συζητούν ένα «σχέδιο Μάρσαλ», με πολύ περιορισμένα βέβαια κονδύλια (περισσότερο για εντυπωσιασμό είναι, παρά ουσίας, αλλά τέλος πάντων). Είναι ουσιαστικά μια κίνηση να δώσουν ένα πιάτο φαί σε μερικούς εργάτες και μικροαστούς, ώστε να τους «καλμάρουν». Αλλιώς βλέπεις τα πράγματα όταν είσαι χορτάτος, και αλλιώς όταν είσαι εντελώς πεινασμένος, άνεργος και άφραγκος (στην πρώτη περίπτωση έχεις μικρότερο κίνητρο να κινητοποιηθείς εναντίον του καθεστώτος από τη δεύτερη).

Αξίζει να θυμηθούμε σε αυτό το σημείο το αυθεντικό «σχέδιο Μάρσαλ»:

Στο τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, η Ευρώπη ήταν βομβαρδισμένη από άκρη σε άκρη.

Το ερώτημα λοιπόν μπροστά σε αυτή τη δραματική κατάσταση ήταν ποιος θα πλήρωνε για την αποκατάσταση των υλικών ζημιών, την περίθαλψη των προσφύγων και για την αποκατάσταση της οικονομίας των ευρωπαϊκών χωρών. Αρχικά οι συμμαχικές δυνάμεις, που είχαν κερδίσει τον πόλεμο, μετά από τη Διάσκεψη της Γιάλτας τον Φεβρουάριο του 1945, ζήτησαν από τη Γερμανία να καταβάλει εκατομμύρια δολαρίων και συμφωνήθηκε ότι η Σοβιετική Ένωση θα λάμβανε την υψηλότερη αποζημίωση. Η λύση αυτή δεν υλοποιήθηκε, καθώς η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και οι ΗΠΑ φοβήθηκαν ότι έτσι η Σοβιετική Ένωση θα αποκτούσε υπερβολικά μεγάλη δύναμη.

Έτσι αποφάσισαν ότι η γερμανική οικονομία θα έπρεπε να ενισχυθεί, παρ’ ότι η Γερμανία ήταν αντίπαλός τους και είχε ηττηθεί στον πόλεμο, ώστε να αποτελέσει μια ενδιάμεση δύναμη μεταξύ της Δυτικής Ευρώπης και της Ανατολικής, στην οποία είχαν κυριαρχήσει οι Σοβιετικοί. Υπήρχε επίσης ο φόβος ότι η Σοβιετική Ένωση θα αποκτούσε τον έλεγχο και άλλων ευρωπαϊκών χωρών που βρίσκονταν σε εξαθλιωμένη οικονομική κατάσταση. Ποιος όμως θα παρείχε τους πόρους για όλα αυτά;

Η μοναδική χώρα που διέθετε τα κονδύλια ήταν οι ΗΠΑ, αφού δεν είχαν διεξαχθεί μάχες επί του αμερικανικού εδάφους, ενώ οι ΗΠΑ είχαν πουλήσει στους συμμάχους όπλα κατά τη διάρκεια του πολέμου, με αποτέλεσμα να έχουν εξελιχθεί σε υπερδύναμη, διαθέτοντας πια την ισχυρότερη οικονομία και στρατιωτική δύναμη στον κόσμο. Ο φόβος της εξάπλωσης και ενδυνάμωσης των κομμουνιστικών καθεστώτων και η επιδίωξη να βρουν νέες αγορές για τη διακίνηση των προϊόντων τους, ήταν ικανά κίνητρα ώστε οι ΗΠΑ να αναλάβουν τον ρόλο αυτό, με τον οποίο -εκτός των άλλων- προσπάθησαν να περιορίσουν την εξάπλωση του κομμουνισμού.

Το Σχέδιο Μάρσαλ (που πήρε το όνομά του από τον τότε Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ) ανακοινώθηκε τον Ιούνιο του 1947. Ο Μάρσαλ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα έκαναν κάθε τι δυνατό για να βοηθήσουν την αποκατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Δισεκατομμύρια δολαρίων θα δίνονταν σε χώρες (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) που ήταν διατεθειμένες να συνεργαστούν μεταξύ τους για την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ως αντάλλαγμα οι χώρες θα αυτές θα αγόραζαν αμερικανικά προϊόντα και θα προωθούσαν τις αμερικανικές επενδύσεις. Η Σοβιετική ΄Ενωση δεν δέχτηκε να ενταχθεί στο Σχέδιο Μάρσαλ θεωρώντας απαράδεκτους τους όρους που έθετε. Οι Σοβιετικοί θεωρούσαν ότι με το σχέδιο Μάρσαλ οι ευρωπαϊκές χώρες θα έμπαιναν κάτω από τον οικονομικό και πολιτικό έλεγχο των ΗΠΑ, ενώ η Ευρώπη θα χωριζόταν σε δύο στρατόπεδα. Η Σοβιετική Ένωση δεν επέτρεψε επίσης και στις υπόλοιπες ανατολικές χώρες της Ευρώπης να ενταχθούν.

Σπίτια που κατασκευάστηκαν στα πλαίσια του σχεδίου Μάρσαλ στην Ελλάδα

Τα κονδύλια του σχεδίου Μάρσαλ στην Ελλάδα φαγώθηκαν σε μεγάλο ποσοστό σε «λαμογιές», μιας και η ντόπια άρχουσα τάξη είχε πάντοτε αυτή την τάση. Ωστόσο, εμείς δε θα επικεντρωθούμε στο σημαντικό-αλλά-δευτερεύων ζήτημα των λαμογιών, αλλά στο πρωτεύων ζήτημα που είναι ότι με τα κεφάλαια αυτά, οι ΗΠΑ έθεσαν υπό τον έλεγχο τους την Ευρώπη (τουλάχιστον το «δυτικό» κομμάτι της).

Σήμερα, δεν υπάρχει «ανατολικό μπλοκ», ωστόσο υπάρχει ορατό το φάσμα της ανασυγκρότησης του κομμουνιστικού κινήματος, που θα μπορούσε να αμφισβητήσει μελλοντικά την κυριαρχία του καπιταλισμού. Ειδικά στην Ευρώπη, οι λαοί δεν είναι τόσο «χαζεμένοι» όσο στις ΗΠΑ, ούτε είναι τόσο φτωχοί όσο στην Κίνα, ώστε να μη μπορούν να κατανοήσουν τo πόσο πολύ τους έχουν ξεζουμίσει. Ως εκ τούτου, η άρχουσα τάξη φοβάται, και όσο περισσότερο απειλητικές είναι οι λαϊκές κινητοποιήσεις, τόσο θα κερδίζουν έδαφος σενάρια τύπου «σχέδιο Μάρσαλ», μπας και καλμάρουν τα πλήθη δωροδοκώντας τα (ώστε να τους τα πάρουν μερικές δεκαετίες αργότερα, όταν οι αντιστάσεις του λαού έχουν καμφθεί και η ιστορική του μνήμη έχει εξασθενήσει…).

Βασικό ζήτημα βέβαια είναι το ποιος θα πληρώσει.

Την προηγούμενη φορά, πλήρωσαν οι ΗΠΑ. Τώρα όμως η Αμερική είναι σε [τεράστια] πτώση.

Στην Ευρώπη, η Γερμανία δεν είναι και τόοοσο πλούσια, αλλά ούτε και επιθυμεί ιδιαίτερα αυτά τα σχέδια Μάρσαλ (διαβάστε ξανά και στις δηλώσεις του Άκερμαν που παραθέσαμε πιο πάνω – θα δείτε ότι το λέει ξεκάθαρα ο άνθρωπος ότι θα δυσκολευτούν να πείσουν το λαό να πληρώσει για σχέδια Μάρσαλ και άλλα τέτοια φιλόδοξα project, μιας και στη Γερμανία έχει κάνει την εμφάνιση του το «ευρωσκεπτικιστικό ρεύμα», με τον κόσμο να επιστρέφει στην καπιταλιστική ζούγκλα του «ο καθένας μόνος του». Αυτή είναι μια βαθύτερη τάση του καπιταλισμού, που επιστρέφει στο «έθνος-κράτος» όταν τα βρίσκει σκούρα χωρίς παράλληλα να ανατρέπεται από τον κομμουνισμό).

Ρεαλιστικά λοιπόν, αν ο Άκερμαν και ο κάθε Άκερμαν αυτού του κόσμου θέλει να σώσει το ευρώ (και το τομάρι του), τότε μάλλον θα καταφύγει στην Κίνα που όντως έχει λεφτά για επενδύσεις, και ήδη επενδύει στο ευρώ, (ως εναλλακτική λύση από το δολάριο).

Είναι ακόμα νωρίς για σίγουρα συμπεράσματα, ωστόσο αν η Γερμανία επιλέξει τελικά στο μέλλον τη λύση ενός «σχεδίου Μαρσαλ», θα χρειαστεί πιθανότατα να συσφίξει ακόμα περισσότερο τη σχέση της με την Κίνα, που έτσι από την πλευρά της θα καταφέρει να επεκτείνει κατά πολύ τη σφαίρα επιρροής της στην Ευρώπη, μια αλλαγή που σαφώς και θα ανατρέψει τις ισορροπίες στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.

Όσο για το λαό, για να δούμε αν θα την «ξαναπατήσει» με ένα ακόμα «σχέδιο Μάρσαλ», κάνοντας τα ίδια και τα ίδια λάθη ξανά και ξανά, σαν την μέρα της μαρμότας, ή αν αυτή τη φορά θα μπορέσει να πει όχι στο φαύλο αυτό κύκλο ανάπτυξης με παράλληλη αύξηση των ανισοτήτων, κρίση, πόλεμο, επιστροφή στην ανισομερή ανάπτυξη, κρίση, κτλ, κτλ, κτλ…

ΠΗΓΗ: Βαθύ κόκκινο