Η Μήλος είναι ένα ηφαιστειακό νησί του Αιγαίου Πελάγους.

Μήλος

 

Η Μήλος βρίκεται στην νοτιοδυτική άκρη των Κυκλάδων, 120 χλμ (75 μίλια) ανατολικά των ακτών της Λακωνίας. Από Ανατολικά προς Δυτικά έχει πλάτος 23 χλμ, από Βορρά σε Νότο 13 χλμ, και η επιφάνειά της εκτιμάται στα 151 τετρ. χλμ. Έχει σχήμα πετάλου, σχηματίζοντας μεγάλο κόλπο. Το ψηλότερο βουνό είναι ο Προφήτης Ηλίας 748 μ., στο δυτικό μέρος του νησιού.

Στη Μήλο υπάγονται οι νησίδες Ακράθιο, οι Ανάνες, η Αντίμηλος (Ερημόμηλος), οι Ακραδιές, το Παξιμάδι, το Πηλονήσι (Πολύαιγος) και το Πρασονήσι.

Τα πιο μεγάλα κοντινά νησιά είναι η Κίμωλος 1.6 χλμ βορειοανατολικά, η Αντίμηλος 20 χλμ βορειοδυτικά και Πολύαιγος, 2 χλμ δυτικά.

Ορυκτός πλούτος

Μπεντονίτης, περλίτης, ποζολάνη και μικρές ποσότητες καολίνη και πυριτικού εξορύσσονται στη Μήλο και εξάγονται σε όλο τον κόσμο. Στο παρελθόν στη Μήλο εξορυσσόταν βαρυτίνη (μέχρι το 2000), θείο (μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα), μηλόπετρες (μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα), μαγγάνιο και γύψος. Στα αρχαία χρόνια, η Μίλια Γή χρησιμοποιούταν σα χρωστική ουσία από τους καλλιτέχνες. Η Μήλος ήταν πηγή οψιανού ή οψιδιανού ο οποίος χρησίμευε για κατασκευή λίθινων εργαλείων κατά τη νεολιθική εποχή σε όλη την περιοχή γύρω από το Αιγαίο αλλά και γενικά στη λεκάνη της Μεσογείου.

Οικισμοί

Αδάμας

Η Μήλος είχε πληθυσμό 4.771 άτομα στην απογραφή του 2001, πολύ μικρότερο από το 1907 (17.638, από τα οποία 4,864 σε χωριά και 12,774 εκτός αστικών περιοχών). Το κύριο λιμάνι της Μήλου είναι ο Αδάμας, με πληθυσμό 1.391 άτομα (2001). Μικρότερο λιμάνι (κυρίως για την συγκοινωνία Μήλου-Κιμώλου) είναι τα Πολλώνια. Η πρωτεύουσα του νησιού είναι η Πλάκα, η οποία μαζί με τον Τριοβάσαλο, τον Πέρα Τριοβάσαλο και την Τρυπητή βρίσκονται σε ύψωμα, πάνω από τον Αδάμαντα. Άλλος οικισμός και παλαιά πρωτεύουσα του νησιού είναι η Ζεφυρία.

Μικρότεροι αλλά γραφικοί οικισμοί είναι το Κλίμα, τα Μανδράκια και ο Φυροπόταμος.

Δημοτικά Διαμερίσματα: Μήλου, Αδάμαντος, Πέραν Τριοβασάλου, Τριοβασάλου, Τρυπητής.

Οι οικισμοί της Μήλου που καταγράφονται ως κατοικημένοι (απογραφή 2001) είναι οι (πλήρης κατάλογος): ο Εμπουρειός, η Ξυλοκερατιά, το Ραλάκι, το Φουρκοβούνι, ο Φυροπόταμος, τα Ψαθάδικα, ο Αδάμας, ο Πέραν Τριοβάσαλος, ο Κατσαρώνας, η Κόμια, ο Τριοβάσαλος, οι Άγιοι Ανάργυροι, ο Άγιος Γεράσιμος, τα Πολλώνια, τα Βούδια, τα Μανδράκια, ο Μύτακας, η Πάχαινα, η Φυλακωπή, η Τρυπητή, η Ζεφυρία, η Κάναβα, το Κλήμα, η Σχινωπή.

Χωρίς κατοίκους αναφέρονται η Αρετή, τα Γλαρονήσια και τα Θειωρυχεία.

Αγία Τριάδα Αδάμαντος

Ιστορία

Σκύλλα, Μήλος, British Museum

Η θέση της Μήλου μεταξύ της ηπειρωτικής Ελλάδας και της Κρήτης, καθώς και η ύπαρξη του οψιδιανού είχαν σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός σημαντικού κέντρου του πρώιμου Αιγαιοπελαγίτικου πολιτισμού. Ο προϊστορικός οικισμός της Φυλακωπής στη βορειο-ανατολική ακτή άνθισε κατά την εποχή του χαλκού. Λέγεται ότι πρώτοι κάτοικοι της Μήλου ήταν Φοίνικες. Μετά από αυτούς την κατοίκησαν Δωριείς προερχόμενοι από την Σπάρτη, γι’αυτό και οι Μήλιοι είχαν ανέκαθεν φιλικά αισθήματα προς τους Σπαρτιάτες. Οι Μήλιοι έλαβαν μέρος στη ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.Χ. και ήταν από τους λίγους νησιώτες που δεν έδωσαν "γην και ύδωρ" στους Πέρσες. Κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο, οι Αθηναίοι κατέκτησαν τη Μήλο το 416 π.Χ. και έσφαξαν όλους τους άρρενες κατοίκους (η σφαγή της Μήλου). Αργότερα, η Μήλος ακολούθησε την τύχη των άλλων Κυκλάδων κάτω από τους Μακεδόνες, τους Ρωμαίους και στη συνέχεια τους Βυζαντινούς. Στους πρώτους Χριστιανικούς χρόνους είχε αρκετούς Εβραίους κατοίκους και έτσι ο Χριστιανισμός διαδόθηκε αρκετά γρήγορα. Κατά τη Φραγκοκρατία ο Μάρκος Σανούδος κατέλαβε τη Μήλο και το 1207 την ένωσε με το δουκάτο της Νάξου. Το 1537 την κατέκτησε ο Βαρβαρόσσα και από το 1566 πέρασε από τους Ενετούς στους Τούρκους. Καθ’όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ήταν ορμητήριο πειρατών. Από το 1830, η Μήλος, όπως και όλες οι Κυκλάδες περιελήφθηκε στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος.

Η Αφροδίτη της Μήλου

<--===+===-->

Η Αφροδίτη της Μήλου, Λούβρο, Παρίσι

Περίφημο άγαλμα της Ελληνιστικής εποχής το οποίο βρέθηκε στη Μήλο το 1820. Το άγαλμα βρήκε κάποιος γεωργός με το όνομα Μωραΐτης ή Μποτώνης μη γνωρίζοντας την αρχαιολογική του αξία, το έκανε φράχτη στο χωράφι του. Όταν αντελήφθηκε η Γαλλική αρχαιολογική υπηρεσία την αξία του ευρήματος έλαβε χώρα μάχη, κατά την οποία κόπηκαν τα χέρια του αγάλματος και χάθηκαν μέσα στο λιμάνι. Το άγαλμα φορτώθηκε και μεταφέρθηκε στο Μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Στο αρχαιολογικό μουσείο της Μήλου, βρίσκεται "αυθεντικό αντίγραφο" του αγάλματος, φτιαγμένο στα εργαστήρια του μουσείου Λούβρου. Πριν λίγα χρόνια, έγινε έρευνα στο λιμάνι και βρέθηκαν 2 αντρικά χέρια που ανήκαν σε άλλο άγνωστο άγαλμα.

Οι κατακόμβες της Μήλου

Οι κατακόμβες είναι σκαμμένες σε ηφαιστειακό τάφο και αποτελούν ένα από τα αξιοθέατα του νησιού. Oι κατακόμβες ανακαλύφθηκαν από αρχαιοκάπηλους και έγιναν γνωστές μετά τη σύλησή τους, το 1840. Eίναι τρεις και μαζί με πέντε διαδρόμους και ένα νεκρικό θάλαμο αποτελούν ένα δαιδαλώδες σύστημα συνολικού σημερινού μήκους 185 μέτρων. Eίχαν εισόδους στο εξωτερικό περιβάλλον, αλλά σήμερα λειτουργεί μόνο μία, αυτή της δεύτερης κατακόμβης ή των «Πρεσβυτέρων», απ' όπου μπορεί να εισέλθει ο επισκέπτης.

Στο εσωτερικό των κατακομβών, δεξιά και αριστερά επάνω στους τοίχους, υπάρχουν τα «αρκοσόλια» (σκαμμένες αψίδες) όπου μέσα σ' αυτά, καθώς και στο πάτωμα, ανοίγονταν οι τάφοι. Aρκοσόλια σήμερα σώζονται 126 (Πετροχείλου, 1972) και υπολογίζεται ότι έχουν ταφεί μερικές χιλιάδες νεκρών. Σε κάθε τάφο υπήρχε λυχνάρι, ενώ σήμερα έχουν τοποθετηθεί ηλεκτρικοί λαμπτήρες που φωτίζουν το χώρο διακριτικά και δημιουργούν την ατμόσφαιρα εκείνων των χρόνων.

Στους τάφους των πιο διακεκριμένων προσώπων ζωγράφιζαν χριστιανικά σύμβολα ή χάραζαν επιγραφές. Tέτοια είδαν και μελέτησαν οι Ross (1843) και Σωτηρίου (1927), αλλά με την πάροδο των χρόνων τα περισσότερα καταστράφηκαν.

Mια τέτοια επιγραφή μπορεί να δει ο σημερινός επισκέπτης στη δεύτερη κατακόμβη, στο 6ο αρκοσόλιο δεξιά. Eίναι η επιγραφή των «Πρεσβυτέρων», απ' όπου και το όνομά της. Aκόμα στην ίδια κατακόμβη, στη μέση περίπου, υπάρχει ένας τάφος σκαμμένος στο βράχο υπό μορφή σαρκοφάγου. Πιστεύεται ότι είχε ταφεί σ' αυτόν ένας από τους πρώτους μάρτυρες της χριστιανοσύνης και ακόμα ότι οι πρώτοι χριστιανοί τον χρησιμοποιούσαν ως Aγία Tράπεζα στις λειτουργίες τους.

H δραστηριότητα των πρώτων χριστιανών στις κατακόμβες σταματά λίγο μετά τη θεσμοθέτηση της ανεξιθρησκίας (διάταγμα Mεδιολάνων), ή μέχρι να καταστραφεί και να εγκαταλειφθεί η αρχαία πόλη του K λήματος από σεισμούς τον 5ο ή 6ο αιώνα μ.X.

Παραλίες

Η Μήλος έχει πολλές παραλίες εξαιρετικής ομορφιάς. Παρακάτω αναφέρονται 28 παραλίες, 9 στη βόρεια, 2 στην ανατολική, 9 στη νότια, 4 στη Δυτική πλευρά και 4 μέσα στον κόλπο. Αν και ο κατάλογος αυτός περιέχει τις περισσότερες παραλίες, δεν είναι πλήρης.

Βόρεια πλευρά

9 παραλίες από Δυτικά προς Ανατολικά:

• Πλάθιαινα
• Φυροπόταμος
• Σαρακήνικο
• Μύτακας
• Αλογόμαντρα
• Πάχαινα
• Κάπρος
• Παπάφραγκας
• Πολλώνια

Ανατολική πλευρά

• Τρία Πηγάδια
• Θειορυχεία

Νότια Πλευρά

9 παραλίες (από Ανατολικά προς Δυτικά):

• Παλιοχώρι
• Ψαροβολάδα
• Αγία Κυριακή
• Γέρακας
• Τσιγκράδο
• Φυριπλάκα
• Προβατάς
• Γέροντας
• Κλέφτικο

Δυτική Πλευρά

4 παραλίες (από Νότια προς Βόρεια):

• Άγιος Ιωάννης
• Αμμουδαράκι
• Τριάδες
• Αγκαθια

Μέσα στον κόλπο

• Εμπουριός
• Φατούρενα
• Αχιβαδόλιμνη
• Παπικινού
• Λαγκάδα

Σύρματα

Σύρματα στο Κλίμα

Σύρματα είναι οι θέσεις φύλαξης μικρών σκαφών (για βάρκες), σκαμμένες στους ηφαιστειακούς τόφφους, κυρίως στον οικισμό Κλίμα, δίπλα στη θάλασσα.

http://www.hellenica.de