"Νότιαν όχθην λίμνης Καστοριάς ευρέθησαν δύο κώμαι λιμναίαι επί πασσάλων. Συνελέξαμεν δια μικράς σκαφής παρά χωρίον Δισπηλιόν είκοσι λίθινα εργαλεία και χειροποιήτων αγγείων όστρακα..." *
Αυτό που κάνει τον λιμναίο οικισμό του Δισπηλιού να ξεχωρίζει σε σχέση με παρόμοιους οικισμούς που έχουν εντοπισθεί, σύμφωνα και με τα λεγόμενα του διευθυντή των ανασκαφών κ. Χουρμουζιάδη, είναι το γεγονός ότι πρόκειται για τον πρώτο λιμναίο οικισμό που σκάβεται στην Ελλάδα. Η μοναδικότητά του όμως δεν μένει εκεί καθώς στις όχθες της λίμνης έχει στηθεί μία ολόκληρη αναπαράστασή του.
Η αναπαράσταση απεικονίζει σε πραγματική κλίμακα τον οικισμό, με βάση τις υπάρχουσες γνώσεις των αρχαιολόγων για το αντικείμενο, οι οποίες εμπλουτίσθηκαν και προσαρμόσθηκαν στη συγκεκριμένη περίπτωση μέσω των των πολυετών ανασκαφών που λαμβάνουν χώρα λίγα μόλις μέτρα παραπέρα.
Οι λόγοι που οδήγησαν τους ανθρώπους να κατασκευάσουν τα σπίτια τους με αυτόν τον τρόπο ήταν αφενός η ασφάλεια και αφετέρου η άμεση πρόσβαση στο υδάτινο στοιχείο το οποίο άλλωστε ήταν και η αφορμή για να εγκατασταθούν κοντά σε λίμνη. Ως ψαράδες και γεωργοί οι "προϊστορικοί Καστοριανοί" χρησιμοποιούσαν διάφορα εργαλεία για τις εργασίες τους. Πολλά ομοιώματα από αυτά βρίσκονται μέσα στις καλύβες, μεταξύ άλλων αντικειμένων της καθημερινότητας των ανθρώπων. Εργαλεία και σκεύη όπως αυτά που προσομοιώνονται στο εσωτερικό των σπιτιών έχουν βρεθεί πολλά κατά την διάρκεια των ανασκαφών και μαζί με αυτά και μία επιγραφή.
Δύο από τις καλύβες έχουν μείνει εσκεμμένα ημιτελείς στην κατασκευή τους, με σκοπό να δείξουν τον τρόπο και τα υλικά που χρησιμοποιούνταν για το κτίσιμό τους. Η μία δείχνει πως έδεναν τους πασσάλους και η δεύτερη τις στρώσεις από τις οποίες αποτελείται ο τοίχος. Η λάσπη αποτελεί βασικό υλικό της τοιχοποιίας του οικήματος καθώς συμβάλλει στη θέρμανση και την αντοχή.
Η αναπαράσταση αποτελείται από 8 καλύβες από τις οποίες 3 είναι επίγειες και 5 βρίσκονται ουσιαστικά μέσα στην λίμνη, στηριγμένες με πασσάλους όπως γινόταν και στα προϊστορικά χρόνια. Γνωρίζουμε ότι οι καλύβες που βρίσκονται μέσα στην λίμνη προηγήθηκαν αυτών που χτίσθηκαν στο έδαφος, καθώς οι δεύτερες έκαναν την εμφάνιση τους όταν ο άνθρωπος άρχισε να νιώθει περισσότερη ασφάλεια από τις επιθέσεις άγριων ζώων και επιδρομέων. Η γέφυρα που οδηγεί στις καλύβες σηκωνόταν με την βοήθεια σχοινιών όταν υπήρχε ανάγκη για οχύρωση.
Ο λιμναίος οικισμός του Δισπηλιού αποτελεί ένα μοναδικό δείγμα της ζωής των προϊστορικών ανθρώπων, τόσο για τις γνώσεις που έχει προσφέρει στους επιστήμονες όσο και για την άμεση επαφή που φέρνει στον απλό επισκέπτη με την προϊστορία μέσω της αναπαράστασης. Οι εγκαταστάσεις του δήμου Μακεδνών περιλαμβάνουν πάρκινγκ, τουαλέτες, αναψυκτήριο και κατάστημα με αναμνηστικά.
Τον σχεδιασμό της αναπαράστασης επιμελήθηκε η αρχιτέκτων, κυρία Νάσια Χουρμουζιάδη.
Το μουσείο των ανασκαφών που αναμένεται να φιλοξενήσει σημαντικά ευρήματα των ανασκαφών και να αναδείξει τις πολυετείς προσπάθειες των αρχαιολόγων είναι ήδη υπό κατασκευή στον ίδιο χώρο, λίγο πιο έξω από το χωριό. Προς το παρόν οι ανάγκες για μουσείο καλύπτονται από ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο εσωτερικό του εργαστηρίου των ανασκαφών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
* Απόσπασμα από το τηλεγράφημα του καθηγητή Αντώνη Κεραμόπουλου, ο οποίος το 1932 ανακάλυψε τον λιμναίο οικισμό, προς το Υπουργείο Παιδείας και την Αρχαιολογική Εταιρεία για τα ευρήματα των πρώτων ανασκαφών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου