Στο άρθρο αυτό θα δούμε πως να στήνουμε ένα σύστημα αυτόματου ποτίσματος, ποια εξαρτήματα το απαρτίζουν, πόσουςς σταλάκτες μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, πως να κάνουμε βασικούς υπολογισμούς, ενδεικτικές τιμές και άλλα χρήσιμα στοιχεία.
Στο τέλος, θα βρείτε χρήσιμες συμβουλές βγαλμένες καθαρά από εμπειρία.
Ποιος είναι ο σκοπός ενός συστήματος αυτόματου ποτίσματος
Ο σκοπός ενός συστήματος αυτόματου ποτίσματος είναι να ποτίζει τα φυτά μας σε καθορισμένους χρόνους, για καθορισμένα χρονικά διαστήματα και με ελεγχόμενες ποσότητες νερού.
Συνήθως εγκαθιστούμε ένα σύστημα αυτόματου ποτίσματος όταν δε μπορούμε να είμαστε παρόντες κάθε φορά που τα φυτά χρειάζονται πότισμα.
Σε γενικές γραμμές αποτελείται από:
- μία πηγή νερού (συνήθως μία ή περισσότερες βρύσες)
- έναν ή περισσότερους προγραμματιστές ποτίσματος
- γραμμές άρδευσης (σωλήνες που μεταφέρουν νερό)
- σημεία εκροής/άρδευσης
Ένα σύστημα αυτόματου ποτίσματος, μπορεί να εφαρμοστεί στον κήπο, ή στο μπαλκόνι μας στην πόλη.
Σωλήνες/γραμμές άρδευσης, συστήματος αυτόματου ποτίσματος
Οι σωλήνες μεταφέρουν το νερό από την πηγή του νερού στα φυτά μας.
Ονομάζονται “τυφλοί” γιατί δεν έχουν τρύπες.
Στην αγορά θα βρούμε κυρίως σωλήνες δύο διατομών.
Σωλήνες με διάμετρο 16 χιλιοστών (ονομάζονται Φ16) και σωλήνες διαμέτρου 20 χιλιοστών (ονομάζονται Φ20). Αναφέρεστε σε αυτούς ως “Φι 16” και “Φι 20” αντίστοιχα.
Θα βρείτε επίσης σωλήνες με διατομές Φ25, Φ32, Φ40, Φ50.
Η ονομασία “Φι”, προκύπτει από το διεθνές σύμβολο της διατομής που μοιάζει με το Ελληνικό γράμμα Φ.
Θα βρείτε σωλήνες σε χρώμα μαύρο (είναι οι φτηνότεροι και οι πιο συνηθισμένοι) και σε χρώματα λευκό ή καφέ που είναι ακριβότεροι.
Οι σωλήνες πωλούνται σε ρολά των 100 μέτρων. Μπορείτε όμως και να βρείτε ρετάλια (μικρότερα μήκη). Τα περισσότερα γεωπονικά καταστήματα, μπορούν να σας δώσουν όσα μέτρα ζητήσετε.
Το κόστος για το μαύρο σωλήνα Φ16 είναι περίπου 0,25 Ευρώ/μέτρο και 0,45 Ευρώ για τους λευκούς ή καφέ.
Το κόστος για το σωλήνα Φ20 είναι περίπου 0,33 Ευρώ/μέτρο.
Γιατί υπάρχουν σωλήνες διαφορετικής διατομής; Ποια είναι η διαφορά τους;
Από τη διατομή του σωλήνα, εξαρτάται η παροχή του σωλήνα. Το πόσο δηλαδή νερό μπορεί να μεταφέρει ανά ώρα. Οι ενδεικτικές παροχές ανάλογα με τη διατομή του σωλήνα είναι:
- Φ16: 580 λίτρα νερό/ώρα ή 0,58 κυβικά μέτρα/ώρα
- Φ20: 1100 λίτρα νερό/ώρα ή 1,10 κυβικά μέτρα/ώρα
- Φ25: 1800 λίτρα νερό/ώρα ή 1,80 κυβικά μέτρα/ώρα
- Φ32: 3050 λίτρα νερό/ώρα ή 3,05 κυβικά μέτρα /ώρα
- Φ40: 5400 λίτρα νερό/ώρα ή 5,4 κυβικά μέτρα/ώρα
- Φ50: 8400 λίτρα νερό/ώρα ή 8,40 κυβικά μέτρα/ώρα
(Οι παραπάνω παροχές έχουν υπολογιστεί με πίεση 4atm στην πηγή του νερού (βρύση).
Η πίεση των 4atm είναι η μέση πίεση στο δίκτυο ύδρευσης.)
Ποια διατομή σωλήνα είναι κατάλληλη για εμένα;
Η απάντηση σχετίζεται με την παροχή που μπορεί να σας δώσει η πηγή νερού (π.χ. βρύση).
Μπορείτε να υπολογίσετε εύκολα την παροχή ανά ώρα που έχετε.
Θα χρειαστείτε ένα δοχείο του οποίου γνωρίζετε τον όγκο και ένα χρονόμετρο (τα περισσότερα κινητά τηλέφωνα διαθέτουν χρονόμετρο).
Ανοίγετε τη βρύση και μετράτε το χρόνο που χρειάζεται για να γεμίσει το δοχείο.
Έστω ότι χρησιμοποιείτε ένα δοχείο του οποίου ο όγκος είναι 1,5 λίτρα και χρειάστηκαν 5,10 δευτερόλεπτα για να γεμίσει.
Η παροχή από αυτή τη βρύση ανά ώρα είναι: (3600 * 1,5)/5,10 = 1058 λίτρα/ ώρα ή 1,05 κυβικά μέτρα/ώρα.
Σε αυτή την περίπτωση, χρησιμοποιώντας ένα σωλήνα Φ20 αξιοποιείτε με τον καλύτερο τρόπο το διαθέσιμο νερό. (Ο σωλήνας Φ20, μπορεί να παρέχει 1,10 κυβικά μέτρα/ώρα).
Μπορείτε όμως να χρησιμοποιήσετε και σωλήνα Φ16, γνωρίζοντας όμως ότι από τα 1,05 κυβικά μέτρα/ώρα, μπορείτε στην πραγματικότητα να αξιοποιήσετε τα μισά. (Ο σωλήνας Φ16, μπορεί να παρέχει 0,58 κυβικά μέτρα/ώρα).
Αν ο κήπο σας έχει υψομετρικές διαφορές (δηλαδή δεν είναι επίπεδος), θα παρατηρήσετε ότι στα χαμηλά σημεία η παροχή είναι μεγαλύτερη από ότι σε αυτά που είναι σε μεγαλύτερο υψόμετρο. Άρα, σε άλλα σημεία του χώρου σας θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε σωλήνες με διάμετρο Φ16 και σε άλλα σωλήνες με μεγαλύτερες διαμέτρους.
Η συνηθισμένη πρακτική για δίκτυα που χρησιμοποιούν περισσότερους από 100 σταλάκτες, είναι οι κύριες γραμμές να χρησιμοποιούν σωλήνες διαμέτρου Φ20 (γαλάζιος σωλήνας στο σχέδιο) και οι γραμμές που φέρουν τους σταλάκτες να έχουν διάμετρο Φ16. Σε μικρότερα δίκτυα, μπορεί τόσο οι κύριες γραμμές όσο και οι γραμμές με τους σταλάκτες να χρησιμοποιούν σωλήνες διαμέτρου Φ16.
Εξαρτήματα σύνδεσης σωλήνων
Το συνηθισμένο είναι να χρειαστεί να διακλαδώσετε τους σωλήνες άρδευσης ώστε να φτάσουν σε όλα τα σημεία του κήπου σας.
Ο σωλήνας που θα αγοράσετε είναι ενιαίος, οπότε θα χρειαστεί να τον κόψετε στα κατάλληλα μήκη και να συνδέσετε τα κομμάτια μεταξύ τους.
Στην αγορά θα βρείτε συνδέσμους σε σχήματα:
- ευθύγραμμα (ονομάζονται σύνδεσμοι)
- γωνιακά 90 μοιρών (ονομάζονται γωνίες)
- διακλαδώσεις (ονομάζονται ταφ)
Με αυτά μπορείτε να δημιουργήσετε όλους τους πιθανούς συνδυασμούς.
Τα εξαρτήματα σύνδεσης χωρίζονται σε δύο κατηγορίες ανάλογα με την ποιότητα και τη σταθερότητα της σύνδεσης:
- συνδετικά φις (δίκτυα χαμηλής πίεσης)
- εξαρτήματα σύνδεσης Lock
Συνδετικά φις (δίκτυα χαμηλής πίεσης)
Αυτά τα εξαρτήματα σύνδεσης χρησιμοποιούνται σε δίκτυα με χαμηλή πίεση. Τα χρησιμοποιώ στον κήπο μου, σε συνδυασμό με τα εξαρτήματα σύνδεσης Lock που εμφανίζονται στη συνέχεια.
Σύνδεσμος ΦΙΣ
Χρησιμοποιείται για τη σύνδεση σε ευθεία, τμημάτων σωλήνα άρδευσης. Π.χ. Όταν θέλουμε να προσθέσουμε μία επέκταση σε έναν σωλήνα.
Η σύνδεση γίνεται σπρώχνοντας τους σωλήνες γύρω από τις δύο πλευρές της ευθείας.
Κατάλληλο για δίκτυα με σχετικά χαμηλή πίεση ή πολλές παροχές. Ενδεικτικό κόστος: 0,03 Ευρώ/τεμάχιο
Γωνία ΦΙΣ
Χρησιμοποιείται για τη σύνδεση σε γωνία σωλήνων. Η σύνδεση γίνεται σπρώχνοντας τους σωλήνες γύρω από τις δύο πλευρές της γωνίας. Κατάλληλο για δίκτυα με σχετικά χαμηλή πίεση ή πολλές παροχές. Ενδεικτικό κόστος: 0,10 Ευρώ/τεμάχιο.
Ταφ ΦΙΣ
Χρησιμοποιείται για τη διακλάδωση σωλήνων. Η σύνδεση γίνεται σπρώχνοντας τους σωλήνες γύρω από τις τρεις πλευρές του ταφ. Κατάλληλο για δίκτυα με σχετικά χαμηλή πίεση ή πολλές παροχές.
Ενδεικτικό κόστος: 0,12 Ευρώ/τεμάχιο.
Τερματικά Lock
Χρησιμοποιούνται για να ταπώσετε το τέλος μίας γραμμής άρδευσης και να την τερματίσετε.
Εναλλακτικά για δίκτυα χαμηλής πίεσης, μπορείτε να τσακίσετε την άκρη του σωλήνα και να τον δέσετε γερά με σύρμα.
Ενδεικτικό κόστος: 0,30 Ευρώ/τεμάχιο
Εξαρτήματα σύνδεσης Lock
Τα εξαρτήματα σύνδεσης τύπου Lock χρησιμοποιούνται για τον ίδιο σκοπό με τα προηγούμενα εξαρτήματα, δηλαδή για τη διασύνδεση σωλήνων. Η διαφορά τους είναι ότι χρησιμοποιούνται σε δίκτυα υψηλής πίεσης αλλά ακόμη και σε δίκτυα χαμηλής πίεσης που θέλουμε να έχουμε ευκολία και σιγουριά στη σύνδεση των σωλήνων.
Πηγή εικόνας: e-garden-shop.gr
Η σύνδεση των σωλήνων γίνεται εύκολα με τη χρήση περικοχλίων.
Να πούμε εδώ ότι το χρώμα των εσωτερικών φις αλλάζει ανάλογα με τη διατομή του σωλήνα για το οποίο είναι κατάλληλος ο σύνδεσμος. Π.χ. Πράσινο χρώμα χρησιμοποιείτε για σωλήνες Φ16 και κόκκινο χρώμα για σωλήνες Φ20.
Με τη βοήθεια των συνδέσμων Lock, μπορούμε να συνδέσουμε σωλήνες διαφορετικής διατομής. Π.χ. Στο ένα άκρο να έχουμε σωλήνα Φ16 και στο άλλο άκρο σωλήνα Φ20.
Σύνδεσμος Lock-Lock
Χρησιμοποιείται για τη σύνδεση σε ευθεία, τμημάτων σωλήνα άρδευσης. Π.χ. Όταν θέλουμε να προσθέσουμε μία επέκταση σε έναν σωλήνα.
Ενδεικτικό κόστος: 0,50 Ευρώ/τεμάχιο
Γωνία Lock-Lock
Χρησιμοποιείται για τη σύνδεση σε γωνία σωλήνων.
Ενδεικτικό κόστος: 0,65 Ευρώ/τεμάχιο.
Ταφ Lock-Lock
Χρησιμοποιείται για τη διακλάδωση σωλήνων. Η σύνδεση γίνεται σπρώχνοντας τους σωλήνες γύρω από τις τρεις πλευρές του ταφ. Κατάλληλο για δίκτυα με σχετικά χαμηλή πίεση ή πολλές παροχές. Ενδεικτικό κόστος: 0,12 Ευρώ/τεμάχιο.
Τερματικά Lock
Χρησιμοποιούνται για να ταπώσετε το τέλος μίας γραμμής άρδευσης και να την τερματίσετε.
Εναλλακτικά για δίκτυα χαμηλής πίεσης, μπορείτε να τσακίσετε την άκρη του σωλήνα και να τον δέσετε γερά με σύρμα.
Ενδεικτικό κόστος: 0,30 Ευρώ/τεμάχιο.
Βάνες Lock
Οι βάνες χρησιμοποιούνται για τη διακοπή της ροής του νερού σε τμήματα του συστήματος άρδευσης. Έχουν όμως και μία ακόμη χρήση. Με τη βοήθειά τους μπορείτε να ελέγξετε την ταχύτητα ροής του νερού σε τμήματα του συστήματος άρδευσης, ανάλογα με το πόσο ανοικτές τις έχετε.
Κατά την άποψή μου είναι απαραίτητο εξάρτημα σε ένα σύστημα άρδευσης.
Ενδεικτικό κόστος: 1,10 Ευρώ/τεμάχιο.
Σημεία εκροής/άρδευσης
Τα σημεία εκροής είναι τα τμήματα από τα οποία βγαίνει το νερό που ποτίζει τα φυτά μας.
Όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα, έχουμε βασικά 4 επιλογές.
Η γραμμή Α χρησιμοποιεί σταλάκτες καρφωμένους επάνω σε ένα τυφλό σωλήνα.
Η γραμμή Β χρησιμοποιεί σταλάκτες τοποθετημένους στην άκρη σωλήνων άρδευσης διατομής Φ6. Οι σταλάκτες στηρίζονται με λόγχες ώστε να μην ακουμπούν στο έδαφος.
Η γραμμή Γ χρησιμοποιεί σταλακτηφόρο σωλήνα. Ένας σταλακτηφόρος σωλήνας έχει ενσωματωμένους σταλάκτες ανά συγκεκριμένες αποστάσεις.
Η γραμμή Δ χρησιμοποιεί μπεκ ποτίσματος, τοποθετημένα στην άκρη σωλήνων άρδευσης διατομής Φ6. Τα μπεκ ποτίζουν ολόκληρες περιοχές και όχι μεμονωμένα φυτά. Χρησιμοποιούνται συνήθως για το πότισμα καρότων, παντζαριών ή γκαζόν.
Σταλάκτες
Οι σταλάκτες επιτρέπουν την ελεγχόμενη εκροή του νερού με τη μορφή σταγόνων. Στην αγορά θα βρείτε διάφορα μοντέλα τα οποία διαφέρουν στην όγκο του νερού που μπορούν να παρέχουν ανά ώρα. Έτσι έχουμε μοντέλα που μπορούν να δώσουν 0-70 lt/ώρα, άλλα που δίνουν 0-100 lt/ώρα και άλλα που δίνουν 0-150 lt/ώρα.
Το επάνω μέρος των σταλακτών (το πράσινο και κόκκινο τμήμα στη φωτογραφία), μπορεί να βιδωθεί και να ξεβιδωθεί, ρυθμίζοντας με αυτό τον τρόπο την ποσότητα του νερού που βγαίνει από το σταλάκτη.
Αν και τους ονομάζουμε σταλάκτες, μη φαντάζεστε το νερό που βγαίνει από αυτούς να βγαίνει με τη μορφή σταγόνων που πέφτουν αργά και βασανιστικά. Μπορούν να ρυθμιστούν ώστε να βγάζουν πολύ ή λίγο νερό.
Αν η πίεση είναι αρκετή μπορείτε να τους δείτε να βγάζουν νερό σα μικρά συντριβανάκια ακτινωτά.
Οι σταλάκτες είτε καρφώνονται επάνω σε ένα τυφλό σωλήνα στα σημεία που θέλουμε (εκεί που έχουμε βάλει τα φυτά μας), είτε στην άκρη ενός λεπτού σωλήνα που καρφώνετε με τη σειρά του στον τυφλό σωλήνα. Για να καρφώσουμε το σωληνάκι στον τυφλό σωλήνα, θα χρειαστούμε μία σγρόμπια για να τον τρυπήσουμε και ένα σύνδεσμο υδροληψίας. Αυτή η λύση μας δίνει μεγάλη ελευθερία. Μπορούμε να μετατοπίσουμε τον σταλάκτη και να τον τοποθετήσουμε με ακρίβεια στο σημείο που θέλουμε. Ο σταλάκτης στηρίζεται επάνω σε μία λόγχη ώστε να μην ακουμπά στο έδαφος και βουλώνει.
Ενδεικτικό κόστος σταλάκτη: 0,10 Ευρώ/τεμάχιο.
Ενδεικτικό κόστος σωληνάκι άρδευσης Φ6: 0,20 Ευρώ/μέτρο.
Ενδεικτικό κόστος λόγχης στήριξης: 0,05 Ευρώ/τεμάχιο.
Ενδεικτικό κόστος σύνδεσμος υδροληψίας: 0,03 Ευρώ/τεμάχιο.
Ενδεικτικό κόστος σγρόμπια 2,60 Ευρώ/τεμάχιο (χρειάζεστε μία μόνο).
Μπεκ ποτίσματος
Τα μπεκ ποτίσματος χρησιμοποιούνται για το πότισμα με τη μορφή σπρέι. Στην αγορά κυκλοφορούν διάφορα μοντέλα μικρότερα ή μεγαλύτερα. Θα πρέπει να προσέξετε δύο πράγματα. Τη γωνία στην οποία ποτίζουν (υπάρχουν μπεκ που εκτοξεύουν το νερό σε περιοχή 180 μοιρών και άλλα σε περιοχή 360 μοιρών) και τη δυνατότητα ελέγχου της έντασης του ποτίσματος.
Ενδεικτικό κόστος: 0,65 Ευρώ/τεμάχιο.
Σταλακτηφόρος σωλήνας
Ο σταλακτηφόρος σωλήνας, μοιάζει πολύ με έναν τυφλό σωλήνα. Έχει όμως μία μεγάλη διαφορά. Έχει ενσωματωμένους σταλάκτες από τους οποίους εξέρχεται το νερό. Οι σταλάκτες βρίσκονται μέσα στο σωλήνα. Διακρίνονται σα μικρά εξογκώματα.
Τα χαρακτηριστικά που έχουν οι σταλακτηφόροι σωλήνες είναι:
- η παροχή σε λίτρα ανά ώρα ανά σταλάκτη (2lt/ώρα ή 4lt/ώρα)
- η απόσταση των σταλακτών (20, 25, 30, 33, 40, 50, 60, 100 εκατοστά)
Η συνηθισμένη απόσταση ανάμεσα στους σταλάκτες είναι 33 εκατοστά.
Η παροχή είναι από 2 ή 4 λίτρα ανά ώρα ανά σταλάκτη.
Οι σταλακτηφόροι σωλήνες είναι κατάλληλοι για το πότισμα πρασιών ή παρτεριών με καλλωπιστικά φυτά. Από εμπειρία σας λέω ότι δεν είναι κατάλληλοι για τον λαχανόκηπο.
Δεν είναι κατάλληλοι για τον λαχανόκηπο για τέσσερεις λόγους:
- Οι σταλάκτες τους βουλώνουν συχνά καθώς έρχονται σε άμεση επαφή με το χώμα
- Συνεχίζουν να ποτίζουν τα σημεία που βρίσκονται οι σταλάκτες ακόμη και αν δεν υπάρχει φυτό εκεί (π.χ. ξεράθηκε ή το βγάλατε)
- Έχουν μικρή παροχή
- Δεν είναι δυνατός ο έλεγχος της ποσότητας του νερού που βγαίνει από τους σταλάκτες.
Ενδεικτικό κόστος: 0,28 Ευρώ/μέτρο.
Προγραμματιστές ποτίσματος
Οι προγραμματιστές ποτίσματος αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι ενός συστήματος αυτόματου ποτισμού. Με τη βοήθεια των προγραμματιστών ποτίσματος μπορούμε να ελέγξουμε το πότε και για πόση ώρα θα ποτίσουμε τα φυτά μας.
Οι προγραμματιστές ποτίσματος είναι αυτόνομες συσκευές τροφοδοτούμενες από μπαταρίες ή από ηλεκτρικό ρεύμα. Εδώ θα ασχοληθούμε με τα μοντέλα μπαταρίας.
Τοποθετούνται στις βρύσεις. Αφού τοποθετηθούν ανοίγουμε τη βρύση. Δε θα τρέξει νερό, παρά μόνο για το χρόνο και το διάστημα που έχουμε ορίσει. Το νερό μέσω των σωλήνων ποτίσματος θα φτάσει στα φυτά μας και θα τα ποτίσει.
Στην αγορά θα βρείτε μία μεγάλη ποικιλία από μοντέλα προγραμματιστών ποτίσματος.
Κοστίζουν από 35 Ευρώ έως 130 Ευρώ. Προσοχή, γιατί κι εδώ ισχύει το “ότι πληρώνεις παίρνεις”. Το φτηνότερο δεν αποτελεί πάντα έξυπνη αγορά.
Πρακτικές συμβουλές για την επιλογή προγραμματιστή ποτίσματος
Δυνατότητες προγραμματισμού
Στους φθηνότερους προγραμματιστές ποτίσματος ο χρήστης δεν έχει πολλές επιλογές. Μπορεί να επιλέξει μόνο μεταξύ προεπιλεγμένων προγραμμάτων διάρκειας και περιόδου ποτίσματος. Σύντομα θα καταλάβει, ότι αυτό είναι πολύ περιοριστικό. Τα προεπιλεγμένα προγράμματα άρδευσης δεν καλύπτουν τις ανάγκες, ειδικά για στις ζεστές περιόδους που τα φυτά έχουν τις μεγαλύτερες ανάγκες.
Θα σας πρότεινα να επιλέξετε προγραμματιστή ποτίσματος που να μπορείτε να ορίσετε:
- τη διάρκεια του ποτίσματος (για πόσα λεπτά θα ποτίζονται τα φυτά, π.χ. 1 λεπτό, 5 λεπτά, 20 λεπτά)
- την ημέρα/ημέρες της εβδομάδας που θα γίνει το πότισμα (π.χ. κάθε μέρα, μόνο Δευτέρα και Πέμπτη)
- την περίοδο του ποτίσματος (π.χ. κάθε 24 ώρες, κάθε 12 ώρες, κάθε 4 ώρες, κ.λπ.)
Έχοντας στη διάθεσή σας, αυτές τις παραμέτρους μπορείτε π.χ να ορίσετε ότι θέλετε τα φυτά σας να ποτίζονται μέρα παρά μέρα, για 5 λεπτά, δύο φορές την ημέρα.
Μία απλή έρευνα αγοράς θα σας αποκαλύψει ότι με μόνο λίγα Ευρώ παραπάνω σε σχέση με έναν φθηνό προγραμματιστή, μπορείτε να βρείτε προγραμματιστές ποτίσματος με περισσότερες δυνατότητες.
Επεκτασιμότητα
Κάποιοι προγραμματιστές ποτίσματος μπορούν να δεχθούν ανιχνευτές βροχής. Ο ανιχνευτής βροχής είναι μία απλή συσκευή που μπορεί να ανιχνεύσει αν έχει βρέξει ή όχι.
Στην περίπτωση που έχει βρέξει, δίνει εντολή στον προγραμματιστεί να μην ποτίσει. Αν σας χρειάζεται αυτή η δυνατότητα, καλό είναι να επιλέξετε έναν προγραμματιστή που να μπορεί να σας καλύψει.
Ανταλλακτικά και Service
Οι προγραμματιστές είναι μηχανήματα και τα μηχανήματα χαλάνε. Επιλέξτε λοιπόν έναν προγραμματιστή με κριτήριο και τη δυνατότητα υποστήριξης και εύρεσης ανταλλακτικών.
Ποιότητα κατασκευής
Η ποιότητα κατασκευής εξασφαλίζει δύο πράγματα:
- τη μεγάλη διάρκεια ζωής του προγραμματιστή
- την αξιοπιστία του
Μη ξεχνάτε ότι όταν χρησιμοποιείται προγραμματιστή ποτίσματος, η βρύση σας είναι ανοικτή. Το μόνο που σταματά το νερό να τρέχει ανεξέλεγκτα είναι η ηλεκτροβάνα που βρίσκεται μέσα στον προγραμματιστή.
Μία αστοχία του υλικού, μπορεί να οδηγήσει στο να τρέχει το νερό για μέρες ή εβδομάδες, για το διάστημα δηλαδή που θα λείπετε. Είναι εύκολα κατανοητό, τι συνέπειες θα έχει αυτό για τη τσέπη σας (λογαριασμός νερού) και για τα φυτά σας (καταστροφή).
Συμβουλές για τη σχεδίαση των γραμμών ποτίσματος σε ένα αυτόματο σύστημα ποτισμού
Μέγιστα μήκη σωλήνων άρδευσης
Για να είναι αποτελεσματικό ένα αυτόματο σύστημα ποτίσματος και να μπορεί να μεταφέρει αρκετή ποσότητα νερού χωρίς προβλήματα, θα πρέπει να προσέξετε τα μήκη των σωλήνων να μην ξεπερνούν κάποια όρια.
Στο παραπάνω σχεδιάγραμμα, διακρίνονται δύο τύποι σωλήνων.
Ο γαλάζιος σωλήνας είναι αυτός ο οποίος συνδέει τον προγραμματιστή ποτίσματος με τους σωλήνες που φέρουν τους σταλάκτες. Ο γαλάζιος σωλήνας μπορεί να έχει διατομή Φ20 ή Φ16.
Το συνολικό μέγιστο μήκος αυτού του σωλήνα, δεν πρέπει να ξεπερνά τα 120 μέτρα.
Ο μαύρος σωλήνας είναι αυτός που φέρει τους σταλάκτες και έχει διατομή Φ16. Μπορεί να υπάρχουν περισσότερες από μία γραμμές σωλήνων με σταλάκτες. Αυτό μάλιστα είναι η πιο συνηθισμένη περίπτωση. Το μήκος κάθε μαύρου σωλήνα δεν πρέπει να ξεπερνά τα 60 μέτρα.
Πόσους σταλάκτες μπορώ να χρησιμοποιήσω σε ένα σύστημα αυτόματου ποτίσματος;
Η απάντηση έχει νόημα για κάθε ανεξάρτητο σύστημα αυτόματου ποτίσματος που εγκαθιστούμε. Κάλλιστα μπορούμε να έχουμε περισσότερα από ένα.
Για να απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση χρειάζεται να γνωρίζουμε τα ακόλουθα:
- την παροχή σε λίτρα ανά ώρα που μπορεί να μας δώσει η βρύση στην οποία συνδέουμε
- τον προγραμματιστή ποτίσματος
- την πίεση του νερού στη βρύση
- τη δυνατότητα παροχής που έχουν οι σταλάκτες μας
Στην αρχή του άρθρου, περιγράψαμε έναν εύκολο τρόπο με τον οποίο μπορούμε να υπολογίσουμε την παροχή σε λίτρα.
Την πίεση στη βρύση μπορείτε να την μετρήσετε με ένα μετρητή πίεσης που βιδώνετε επάνω στη βρύση. Θα τον βρείτε σε καταστήματα υδραυλικών.
Τη δυνατότητα παροχής των σταλακτών, μπορείτε να τις βρείτε από τις προδιαγραφές τους. Οι σταλάκτες για παράδειγμα, ανάλογα με τον τύπο τους, ρυθμίζονται για παροχή 0-150 λίτρα ανά ώρα.
Παράδειγμα 1
Στο παράδειγμα που ακολουθεί, υποθέτουμε ότι:
- η πίεση του νερού είναι η τυπική που υπόσχεται η ΕΥΔΑΠ, δηλαδή 3 bar ή 3 atm
- η παροχή είναι 1050 λίτρα ανά ώρα
- οι σταλάκτες μας έχουν ρυθμιστεί στα 25 λίτρα/ώρα (2 λίτρα στα 5 λεπτά ποτίσματος)
Πόσους σταλάκτες μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε;
Θεωρητικά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε 1050/25 = 42 σταλάκτες
Στην πραγματικότητα, θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε ακόμη λιγότερους.
Γιατί;
Γιατί η παροχή που μετρήσατε, αλλά και η πίεση δεν είναι εγγυημένες και σταθερές.
Επίσης η δυναμική πίεση πέφτει κατά μήκος του σωλήνα, καθώς το νερό εξέρχεται από τους πρώτους σταλάκτες. Η δυναμική πίεση στους τελευταίες σταλάκτες είναι χαμηλότερη από ότι στους πρώτους.
Εμπειρικά ένας ασφαλής αριθμός είναι το 80% αυτών που υπολογίσατε, δηλαδή 42 σταλάκτες * 0,80 = 34 σταλάκτες.
Μπορείτε δηλαδή από αυτό το δίκτυο αυτόματου ποτίσματος να ποτίσετε 34 φυτά.
Αν έχετε περισσότερα φυτά, θα χρειαστεί να εγκαταστήσετε περισσότερα από ένα συστήματα αυτόματου ποτίσματος.
Παράδειγμα 2
Στο παράδειγμα που ακολουθεί, υποθέτουμε ότι:
- η πίεση του νερού είναι η τυπική που υπόσχεται η ΕΥΔΑΠ, δηλαδή 3 bar ή 3 atm
- η παροχή είναι 1050 λίτρα ανά ώρα
- οι σταλάκτες μας έχουν ρυθμιστεί στα 12 λίτρα/ώρα (1 λίτρο στα 5 λεπτά ποτίσματος)
Πόσους σταλάκτες μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε;
Θεωρητικά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε 1050/12 = 87 σταλάκτες
Στην πραγματικότητα, θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε ακόμη λιγότερους.
Γιατί;
Γιατί η παροχή που μετρήσατε, αλλά και η πίεση δεν είναι εγγυημένες και σταθερές.
Επίσης η δυναμική πίεση πέφτει κατά μήκος του σωλήνα, καθώς το νερό εξέρχεται από τους πρώτους σταλάκτες. Η δυναμική πίεση στους τελευταίες σταλάκτες είναι χαμηλότερη από ότι στους πρώτους. Εμπειρικά ένας ασφαλής αριθμός είναι το 80% αυτών που υπολογίσατε, δηλαδή 87 σταλάκτες * 0,80 = 70 σταλάκτες.
Μπορείτε δηλαδή από αυτό το δίκτυο αυτόματου ποτίσματος να ποτίσετε 70 φυτά.
Αν έχετε περισσότερα φυτά, θα χρειαστεί να εγκαταστήσετε περισσότερα από ένα συστήματα αυτόματου ποτίσματος.
Παράδειγμα 3 με σταλακτηφόρο σωλήνα
Στο παράδειγμα που ακολουθεί, υποθέτουμε ότι:
- η πίεση του νερού είναι η τυπική που υπόσχεται η ΕΥΔΑΠ, δηλαδή 3 bar ή 3 atm
- η παροχή είναι 1050 λίτρα ανά ώρα
- ο σταλακτηφόρος σωλήνας διαθέτει ενσωματωμένους σταλάκτες που παρέχουν 4 λίτρα νερό/ώρα και οι σταλάκτες του απέχουν 33 εκατοστά
Πόσα μέτρα σταλακτηφόρου σωλήνα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε;
Αρχικά θα υπολογίσουμε τον αριθμό των σταλακτών.
Αυτός είναι 1050/4 = 263.
Κάνουμε τη μείωση για λόγους ασφάλειας: 263 * 0,80 = 210
Κάθε μέτρο σταλακτηφόρα σωλήνα φέρει 3 σταλάκτες.
Άρα για να υπολογίσουμε τα μέτρα, διαιρούμε το 210 με το 3.
210/3 =70.
Άρα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μέχρι 70 μέτρα από αυτό το σταλακτηφόρο σωλήνα.
Ποιά είναι η μικρότερη ενδεδειγμένη απόσταση ανάμεσα στους σταλάκτες;
Η μικρότερη ενδεδειγμένη απόσταση ανάμεσα στους σταλάκτες (δεν αναφέρομαι σε σταλακτηφόρους σωλήνες όπου οι αποστάσεις είναι δεδομένες), είναι 45 εκατοστά.
Για πόση ώρα θα πρέπει να ποτίζω με ένα σύστημα αυτόματου ποτίσματος;
Αυτό εξαρτάται από το πόσα λίτρα νερό/ώρα βγαίνουν από τους σταλάκτες και με πόσα λίτρα νερό θέλετε να ποτίσετε τα φυτά σας.
Για να υπολογίσετε με πόσα λίτρα νερό θα ποτίζετε το κάθε φυτό σας, χρησιμοποιήστε τον ακόλουθο τύπο:
Όγκος Νερού (σε Λίτρα) = [Χρόνος Ποτίσματος] * [Παροχή σε λίτρα/ώρα] / 60
Για να υπολογίσετε για πόσο χρόνο ώστε να δώσετε στο φυτό τα λίτρα νερό που θέλετε, χρησιμοποιήστε τον ακόλουθο τύπο:
Χρόνος Ποτίσματος (σε λεπτά) = [Λίτρα Νερού] * 60 / [Παροχή σε λίτρα/ώρα]
Παράδειγμα 1
Οι σταλάκτες μας έχουν ρυθμιστεί να παρέχουν 30 λίτρα/ώρα. Ποτίζω για 5 λεπτά. Πόσο νερό θα φτάσει στο φυτό;
Σε 5 λεπτά (5*30/60) το κάθε φυτό θα ποτιστεί με 2,5 λίτρα νερό.
Παράδειγμα 2
Πόση ώρα χρειάζεται να ποτίσω για να δώσω στο φυτό 3 λίτρα νερό, όταν έχω ρυθμίσει τους σταλάκτες στα 12 λίτρα/ώρα.
Θα χρειαστεί να ποτίζετε για 15 λεπτά (3*60/12).
Πότε πρέπει να ποτίζω;
Η καλύτερες ώρες για να ποτίσετε το καλοκαίρι είναι οι πρώτες πρωϊνές ώρες (από 04:00 έως 09:00).
- Τις πρώτες πρωϊνές ώρες, η πίεση του νερού στο δίκτυο και η παροχή, είναι υψηλότερες από ότι τις υπόλοιπες ώρες γιατί δεν υπάρχει χρήση νερού από άλλους καταναλωτές.
- Το νερό δεν εξατμίζεται από τη ζέστη και φτάνει βαθύτερα στις ρίζες των φυτών.
- Η θερμοκρασία του νερού μέσα στους σωλήνες είναι πολύ χαμηλότερη από ότι το πρωί, που το νερό καίει πραγματικά.
Τους υπόλοιπους μήνες το εύρος των ωρών ποτίσματος είναι μεγαλύτερο (από 05:00 έως 12:00). Οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες. Δεν υπάρχει τόσο έντονος ο κίνδυνος της εξάτμισης και καθόλου της υψηλής θερμοκρασίας του νερού.
Συμβουλές διάταξης
Βάζετε στην ίδια γραμμή άρδευσης όμοια φυτά. Π.χ. μόνο τομάτες ή μόνο πιπεριές. Με αυτό τον τρόπο, μπορείτε να ελέγξετε το νερό που χρειάζονται ευκολότερα.
Χρησιμοποιείτε πάντα βάνες για να συνδέσετε τις κύριες γραμμές με τις γραμμές άρδευσης. Με τις βάνες, μπορείτε να κλείσετε μία γραμμή άρδευσης (π.χ. βγάλατε όλες τις πατάτες και δε χρειάζεται πλέον πότισμα αυτό το μέρος). Με τις βάνες μπορείτε να ελέγξετε τη ροή του νερού, ανάλογα με το πόσο κλειστή ή ανοικτή την έχετε.
Χρησιμοποιήστε σταλάκτες και όχι σταλακτηφόρους σωλήνες. Τους σταλάκτες μπορείτε να τους κλείσετε όταν δεν υπάρχει πλέον φυτό για πότισμα. Οι σταλάκτες δε βουλώνουν τόσο εύκολα.
Μην καρφώνετε τους σταλάκτες επάνω στο σωλήνα. Συνδέστε το σταλάκτη με το σωλήνα άρδευσης με ένα σωληνάκι. Το ποθετήστε το σταλάκτη επάνω σε λόγχη ώστε να μην έρχεται σε επαφή με το έδαφος. Αυτή η διάταξη σας δίνει μεγάλη ελευθερία γιατί μπορείτε να φέρετε το σταλάκτη ακριβώς στη θέση που θέλετε, κοντά στο φυτό.
Χρησιμοποιήστε περισσότερα από ένα συστήματα αυτόματου ποτίσματος αν έχετε πολλά φυτά. Θα έχετε καλύτερο έλεγχο και καλύτερη απόδοση.
Αν έχετε περισσότερα από ένα συστήματα αυτόματου ποτίσματος, μην τα βάζετε να ποτίζουν όλα μαζί.
Επίλογος
Οι παραπάνω συμβουλές είναι εμπειρικές και ελπίζω να φανούν χρήσιμες
Δεν περιγράφουν όλες τις πιθανές διατάξεις ή δυνατότητες ενός συστήματος αυτόματου ποτισμού.
Επικεντρώθηκαν για χρήση σε λαχανόκηπους.
Το άρθρο αυτό για το αυτόματο πότισμα είναι αφιερωμένο σε όσους ξεκινούν τώρα να ασχολούνται με το μαγικό κόσμο της καλλιέργειας. Αφορμή αποτέλεσε η ανάμνηση των πρώτων μου βημάτων. Τότε που δεν ήξερα τίποτα και τα πάντα ήταν νέα και άγνωστα.
Το άρθρο δημοσιεύεται στο www.kalliergo.gr.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου