Σκόπια vs Ελλάδα: αρχίζει η μάχη της Χάγης (Από την εφημερίδα της πΓΔΜ Dnevnik)

 

Αυτή τη Δευτέρα, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ΔΔΧ) ξεκινά την εξέταση της καταγγελίας που υπέβαλαν τα Σκόπια κατά της Ελλάδας.
Τα Σκόπια κατηγορούν την Αθήνα ότι παραβίασε τις διατάξεις της ενδιάμεσης συμφωνίας του 1995 με το βέτο που έθεσε κατά της ένταξης των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ.
Οι Σκοπιανοί εμπειρογνώμονες είναι πολύ αισιόδοξοι για την έκβαση της δίκης, αλλά ακόμη και αν η γνωμοδότηση του Δικαστηρίου ήταν υπέρ των Σκοπίων, το ερώτημα παραμένει αν θα εφαρμοστεί αυτή η απόφαση μετά;
Με άλλα λόγια, μπορεί το ΔΔΧ να υποχρεώσει το ΝΑΤΟ να ανοίξει τις πόρτες του στα Σκόπια;
Είναι μάταιο να κάνουμε εικασίες για την έκβαση της καταγγελίας που υπέβαλαν τα Σκόπια κατά της Ελλάδας ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης το Νοέμβριο του 2008 αναγνωρίζουν όλοι οι εμπειρογνώμονες.
Παρά το γεγονός ότι πολλά επιχειρήματα συνηγορούν υπέρ της πΓΔΜ, και μολονότι ότι είναι φανερό ότι ο νότιος γείτονάς μας παραβίασε την ενδιάμεση συμφωνία του 1995 κατά τη διάρκεια της Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, θα πρέπει μάλλον να περιμένουμε ένα «ναι, αλλά ...» από το Δικαστήριο, ιδίως λόγω της σημερινής κατάστασης και των πολιτικών πιέσεων.
Οι δημόσιες ακροάσεις του Δικαστηρίου θα πραγματοποιηθούν από τις 21 έως 30 τις Μαρτίου, και θα πρέπει το ΔΔΧ να δώσει την ετυμηγορία του σε διάστημα έξι μηνών.
«Πράγματι, η δικογραφία είναι καθαρή. Τα νομικά επιχειρήματα συνηγορούν υπέρ της πΓΔΜ, και αναμένω μια απόφαση που θα επιβεβαιώσει τη θέση μου», δήλωσε ένας εμπειρογνώμονας του διεθνούς δικαίου, ο οποίος επιθυμεί να παραμείνει ανώνυμος σύμφωνα με τους κανόνες της δίκης.
Μερικοί εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι η δίκη αυτή θα είναι επίσης μια δοκιμασία για την πΓΔΜ και την Ελλάδα, αλλά κυρίως για την αμεροληψία του Δικαστηρίου.
Η πΓΔΜ είχε επανειλημμένες ευκαιρίες να αντιδράσει στις παραβιάσεις από την Αθήνα των διατάξεων της ενδιάμεσης συμφωνίας, αλλά περίμενε μέχρι τον Απρίλιο του 2008 για να αποφασίσει να υποβάλει καταγγελία, όταν η Ελλάδα άσκησε βέτο κατά της υποψηφιότητας της στο ΝΑΤΟ.
Στο παρελθόν, η Ελλάδα είχε ήδη προσπαθήσει να εμποδίσει την ένταξη της πΓΔΜ σε πολλούς διεθνείς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένου του ΟΑΣΕ, αλλά αυτοί οι χειρισμοί ήταν πριν από την υπογραφή της ενδιάμεσης συμφωνίας μεταξύ των δύο χωρών την 13 του Σεπτέμβρη του 1995 στη Νέα Υόρκη.
Η Σκοπιανή κυβέρνηση κατάθεσε λοιπόν την 17 Νοεμβρίου 2008, καταγγελία κατά της Ελλάδας για «κατάφωρη παραβίαση των υποχρεώσεων του κεφαλαίου 11» αυτής της συμφωνίας.
Η πΓΔΜ ζήτησε επίσης από το Δικαστήριο να προστατεύσει τα δικαιώματά της να δράξει ως ένα ανεξάρτητο κράτος στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου, και να εξασφαλισθεί το δικαίωμά της να ενταχθεί σε διεθνείς οργανισμούς σύμφωνα με την ενδιάμεση συμφωνία.
Σύμφωνα με το κεφάλαιο 11 παράγραφος 1 της ενδιάμεσης συμφωνίας, η Ελλάδα «έχει την υποχρέωση, βάσει του διεθνούς δικαίου, να μην εμποδίσει τις αιτήσεις [της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας] προσχώρησης της στις οργανώσεις και διεθνείς οργανισμούς, πολυμερείς και περιφερειακούς, στους οποίους η Ελλάδα είναι η ίδια μέλος».
Η πΓΔΜ ξεκίνησε τη διαδικασία κατά της Ελλάδας στο Δικαστήριο της Χάγης επιχειρηματολογώντας ότι με το βέτο κατά της ένταξης της στο ΝΑΤΟ, η Αθήνα παραβίασε το κεφάλαιο 11 της συμφωνίας.
Ζητεί από το Διεθνές Δικαστήριο να υποχρεώσει την Ελλάδα να τηρεί τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από την ενδιάμεση συμφωνία που είναι νομικά απαιτητικές από τα δύο μέρη.
Η πΓΔΜ ζητεί επίσης από το Δικαστήριο να υποχρεώσει την Ελλάδα να μην εμποδίσει τις αιτήσεις ένταξης της σε οποιαδήποτε διεθνή οργάνωση.
Η Ελλάδα υπέβαλε ένα αντί-σημείωμα που προκάλεσε την αντίδραση της πΓΔΜ η οποία προκάλεσε στη συνέχεια την αντίδραση της Ελλάδας, αλλά αυτές οι γραπτές δηλώσεις και μαρτυρικές καταθέσεις δεν θα δημοσιοποιηθούν πριν από τις ακροάσεις ή μπορεί να δημοσιευτούν μόνο μετά τη ετυμηγορία του ΔΔΧ.
Χειρισμοί και τακτικοί ελιγμοί
Οι χειρισμοί και οι πολιτικές πιέσεις αποτελούν μέρος της καθημερινότητας του Δικαστηρίου, όπως έδειξε η απόφαση που εκδόθηκε τον Ιούλιο για το Κοσσυφοπέδιο.
Παρά τις καθαρές θέσεις του Δικαστηρίου για μια σειρά υποθέσεων, ορισμένοι εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι το Δικαστήριο απέφυγε έξυπνα να δώσει απάντηση στο βασικό ερώτημα-κλειδί, αυτό που θα μπορούσε να θέσει υπό αμφισβήτηση, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, την ανεξαρτησία και την κυριαρχία του Κοσσυφοπεδίου.
Η πΓΔΜ είναι ιδιαίτερα ανήσυχη για το γεγονός ότι το Δικαστήριο μπορεί να κηρύξει το εαυτό του αναρμόδιο να κρίνει μια παραβίαση του κεφαλαίου 11, επειδή αφορά την αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ που δεν είναι μια οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών.
«Μια τέτοια απόφαση θα ήταν μια πράξη δειλίας που δείχνει ότι αυτό το διεθνές όργανο δεν μπορεί πλέον να εκπληρώνει τα καθήκοντά του», δήλωσε ένας Σκοπιανός εμπειρογνώμονας.
Λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία του παρελθόντος, η Ελλάδα δεν πρόκειται να λάβει δραστικά μέτρα, αλλά θα τονίσει, για ακόμα μια φορά, τις τρεις γνωστές θέσεις της – ότι δεν αποτελεί παραβίαση της πράξης 11 της Συμφωνία, ότι δεν είναι αυτή αλλά η πΓΔΜ που έχει παραβιάσει τη συμφωνία και, εν τέλει, ότι παραβιάζοντας την συμφωνία, ήθελε μόνο να μας βοηθήσει-.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η απόφαση έχει μια καλή πιθανότητα να είναι υπέρ της πΓΔΜ.
Σε μια τέτοια περίπτωση, η απόφαση του Δικαστηρίου θα είναι δεσμευτική -να θυμίσουμε ότι στην περίπτωση του Κοσσυφοπεδίου, η Σερβία είχε ζητήσει τη συμβουλευτική γνώμη του ΔΔΧ-.
Ωστόσο, η εκτέλεση των αποφάσεων του ΔΔΧ ανήκει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΓΕ, και δεν γνωρίζουμε αν μπορεί το ΣΑ να απαιτήσει νομικά την εφαρμογή της ενδεχόμενης απόφασης του από τη Συμμαχία του ΝΑΤΟ.
Σύμφωνα με ορισμένους εμπειρογνώμονες, μια τέτοια κατάληξη είναι τελείως απίθανη, άλλοι πιστεύουν ότι είναι δυνατόν, αλλά μάλλον απίθανο, να υιοθετηθεί από το ΝΑΤΟ ένας μηχανισμός ψηφοφορίας χωρίς την Ελλάδα, γεγονός που θα συνιστούσε μια απόφαση άνευ προηγούμενο.
Ακόμη και αν η απόφαση δεν εφαρμοστεί, αυτή η δίκη είναι σημαντική γιατί αποδεικνύει ότι η ενδιάμεση συμφωνία είναι ακόμα σε ισχύ και ότι οι δύο πλευρές εξακολουθούν να την θεωρούν ως ένα κρίσιμο έγγραφο στα πλαίσια των διμερών σχέσεων .
Εάν και μια ευνοϊκή απόφαση υπέρ της πΓΔΜ, δεν θα άνοιγε αμέσως τις πόρτες του ΝΑΤΟ, η πΓΔΜ θα επανεξετάσει σοβαρά τη θέση της σχετικά με την εγκυρότητα της συμφωνίας.
Η Ελλάδα είχε κατηγορηθεί ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για το εμπορικό εμπάργκο που είχε εφαρμόσει μονομερώς κατά την πΓΔΜ το 1994 για ολόκληρο ένα έτος.
Την εποχή εκείνη, ήταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που κατηγόρησε την Ελλάδα για παραβίαση των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ελλάδα είχε καταδικαστεί, αλλά χωρίς κυρώσεις.
Για την εξέταση της καταγγελίας της πΓΔΜ, Πρόεδρος του ΔΔΧ θα είναι ο Hisashi Owada (Ιαπωνία).
Το Δικαστήριο αποτελείται από τους παρακάτω δικαστές:
Peter Tomka (αντιπρόεδρος, Σλοβακία), Abdul Karoma (Σιέρα Λεόνε), Awn Shawkat Al-Khasawneh (Ιορδανία), Bruno Simma (Γερμανία), Ronny Abraham (Γαλλία), Kenneth Kaye (Νέα Ζηλανδία), Bernardo Sepúlveda-Amor (Μεξικό), Mohamed Bennouna (Μαρόκο), Leonid Skotnikov (Ρωσική Ομοσπονδία), Antonio Cancado Trindade (Βραζιλία), Abdulqawi Ahmed Yusuf (Σομαλία), Christopher Greenwood (Ηνωμένο Βασίλειο), Xie Huang Jin (Κίνα) και et John Donahue (ΗΠΑ).
Η τελική απόφαση θα εξαρτηθεί επίσης από τις γνώμες των ad hoc (ειδικών) δικαστών που θα επιλεγούν από τα δύο μέρη κατά τη διάρκεια της δίκης. Τα ονόματά τους δεν θα γίνουν γνωστά πριν από την έναρξη της δίκης.
Le Courrier des balkans 19.3.2011
infognomonpolitics