Τρίτη 15 Φεβρουαρίου 2011

Η Τουρκοκρατία στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας (1383 μ. Χ. - 1759)

 

Από το βιβλίο Ιστορία της Μακεδονίας 1353-1833 του Απ. Βακαλόπουλου (Βάνιας 1992)

Οι Σέρρες «Στις 19 Σεπτεμβρίου 1383 κυριεύονται με επίθεση. Η τύχη της πόλης είναι η προδιαγραμμένη… λεηλατείται και οι κάτοικοί της –και μαζί τους ο μητροπολίτης της Ματθαίος Φακρασής– σκλαβώνονται» σ. 38
Στο Δεμίρ Χισάρ «Οι Τούρκοι βαθμιαία εκτόπισαν τους Έλληνες από τη συνοικία τους, την παλαιά βυζαντινή, τον Κάτω Μαχαλά, το πεδινότερο τμήμα της περιοχής και τους ανάγκασαν να καταφύγουν στο ψηλότερο και άνυδρο τμήμα, στο Βαρώσι» σ. 50
«..η ανάμνηση των εξισλαμισμών αυτών έμεινε ζωηρή στους μεταγενέστερους. Πραγματικά, ακόμη ως σήμερα σώζονται παραδόσεις, που μιλούν για εξισλαμισμούς κατοίκων διαφόρων περιοχών της Μακεδονίας, οι οποίοι μη μπορώντας να υποφέρουν τις ποικίλες καταπιέσεις, ιδίως τις φορολογικές των κατά τόπους τιμαριούχων προσέρχονταν τελικά στον ισλαμισμό. Έτσι π.χ. οι χριστιανοί της περιοχής Μογλενών πιεζόμενοι από τους γειτονικούς των Γιουρούκους του Γαζή Εβρενός, αφού μάταια επικαλέστηκαν την προστασία του, απελπισμένοι δέχτηκαν την μουσουλμανική θρησκεία. …. Επίσης και στην Δυτική Μακεδονία μετά την εγκατάσταση των Τούρκων θα έγινε εξισλαμισμός των εντοπίων κατοίκων, ιδίως στην περιοχή της κοιλάδας του Αλιάκμονα» σ. 65
«Χαρακτηριστικά για την αποχώρηση των πληθυσμών στα ορεινά είναι και η πληροφορία του Εβλιά Τσελεμπή κατά τα μέσα του 17ου αι., ότι προς Β. της λίμνης του Λαγκαδά δεν συναντούσε κανείς τίποτε· μόνο σε ορισμένα σημεία έβρισκε κατεστραμμένα χωριά, ερειπωμένους τοίχους σπιτιών, που ανήκαν σε «ληστρικούς» πληθυσμούς (χαϊντούτ), Έλληνες, Βουλγάρους και Βλάχους….Αν εξαιρέσουμε τις πόλεις εκείνες που παρουσιάζουν σχετική ασφάλεια χάρη στην επίκαιρη εμπορική και στρατηγική τους θέση, όπως π.χ. την

 

Θεσσαλονίκη, παρατηρούμε, θα λέγαμε, ένα αληθινό ξερίζωμα των χριστιανικών πληθυσμών…Έτσι πρέπει να εξηγηθή η υπεροχή του μουσουλμανικού στοιχείου μεταξύ 1520-1530 στις περισσότερες πόλεις» σ. 99
«Χαρακτηριστική και για το όνομα και για την ιστορία του είναι η περίπτωση του Καταφυγίου των Πιερίων. Οι κάτοικοί του, όπως αναφέρει η παράδοση, ζούσαν σ’ ένα εύφορο χωριό, ονομαζόμενο Ποδάρι, στις όχθες του Αλιάκμονα, αλλά επειδή καταπιέζονταν από τους Τούρκους, αποσύρθηκαν – άγνωστο πότε – στις απόκρημνες και δασωμένες πλαγιές του Φλάμπουρου… Παρόμοια συνοικίστηκαν στην Δυτική Μακεδονία, όπως αναφέρει η παράδοση, η Γαλατινή, το Μπλάτσι, η Κλεισούρα, το Βογατσικό, το Κωσταράζι, η Σέλιτσα κ.ά. Φαίνεται επίσης ότι κάτοικοι του βυζαντινού Σισανίου, μετά την καταστροφή του από τους Τούρκους και τον απαγχονισμό του μητροπολίτη τους, όπως αναφέρει η παράδοση, κατέφυγαν στην απόμερη Σιάτιστα, που τότε θα ήταν απλή θέση ή μικρός οικισμός. Τότε πιθανόν εγκαταλείφθηκαν από τους κατοίκους κι ερημώθηκαν τα χωριά Παλαιοχώρι, Πεκρεβενίκο και Σούρποβο, που βρίσκονταν ανατολικά της Σέλιτσας» σ. 100
Λίγο πριν από την ναυμαχία της Ναυπάκτου, στα 1568 «επί Σελίμ Β’, οι Τούρκοι προβαίνουν στην κατάσχεση μετοχίων και άλλων κτημάτων στο Άγιον Όρος…Τότε φαίνεται ότι και μέσα στην ίδια την ιερή χερσόνησο λεηλάτησαν και κατέστρεψαν μονές και έσφαξαν απελπισμένους φλογερούς

μοναχούς, που θέλησαν να εμποδίσουν τις αυθαιρεσίες των Τούρκων. Ακόμη ο Σελίμ Β’ προβαίνει στην κατάσχεση εκκλησιών της Θεσσαλονίκης και αρπάζει κίονες από μερικές άλλες, από τον Αγ. Μηνά και από τους Αγ. Αγγέλους (την σημερινή Rotonda), για να τους χρησιμοποιήσει ασφαλώς σε τουρκικά οικοδομήματα. Επίσης στις 27 Ιανουαρίου 1570 οι ιεροσπουδαστές (σοφτάδες) των Σερρών πατούν το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου και σκοτώνουν μερικούς μοναχούς» σ. 180
Μετά την ήττα των Τούρκων στην Ναύπακτο, στις Σέρρες «οι Τούρκοι λεηλάτησαν την μητρόπολή της και επτά άλλες εκκλησίες, ερήμωσαν την μονή του Προδρόμου, τα «προάστεια» και τα μετόχια. Τα λάφυρα, εκκλησιαστικά χειρόγραφα κλ., τα πουλούσαν έπειτα οι ίδιοι όπου μπορούσαν» σ. 181


«Όταν στα 1666 περνούσε ο βεζίρης Αχμέτ Κιοπορυλής από την Θεσσαλονίκη (όπου έμεινε 11 μέρες) πηγαίνοντας για την Λάρισα και εκστρατεύοντας εναντίον της Κρήτης που αντείχε ακόμη, οι κάτοικοι τράβηξαν πολλά. «Τα όσα επέρασαν οι Χριστιανοί αδυνατώ γράψαι» σημειώνει σύγχρονος ανώνυμος από την Βέροια. Πολύ χαρακτηριστικός ιδίως είναι ο κατάλογος των ποικίλων φόρων που αναφέρει ότι έδιναν εκείνα τα χρόνια οι χριστιανοί. Και προσθέτει: "αυτά όλα τα έδωκαν οι χριστιανοί και αδυνάτησαν· καθ’ ημέραν φυλακισμένοι, υβρισμένοι, ονειδισμένοι, δαρμένοι και καθολικά πεθαμένοι· και ο Θεός να γένη ίλεως να μας λυπηθή να αγαθύνη τα έθνη τα καταπάνω μας"» σ. 198

Για τη Θεσσαλονίκη γράφει στα 1743 ένας Βενετός: «Είναι ανεκδιήγητες οι προσβολές που παθαίνουμε καθημερινά από τους αξιωματούχους του μολλά», γράφει στις 25 Ιουλίου 1743 ο Βενετός πρόξενος. Και στις 27 Φεβρουαρίου 1755· «…η διοίκησις της πόλεως ταύτης καταντά μέρα με τη μέρα χειρότερη….δεν υπάρχει άλλη δικαιοσύνη από την δύναμιν των

γενιτσάρων και ο θεός να μας φυλάξη από τις απειλές τους» σ. 281
«Η φράση «κλαύσατε πάντες εσείς όπου έρχεσέσθε κατόπι μας», που βρήκα κάτω από μια μεγάλη «ενθύμηση» της 20ής Ιουλίου 1785 στο Μηναίον του Ιουλίου του ναού του Αγίου Αθανασίου της Σαμαρίνας και η οποία αναφέρεται στις επιδρομές των Αλβανών, φανερώνει όλη την στυγνή απελπισία και απόγνωση των κατοίκων της υπαίθρου για την φρικτή εκείνη εποχή» σ. 305

«Εξισλαμισμοί χριστιανών στην Δυτική Μακεδονία θα παρατηρήθηκαν ασφαλώς και κατά την διάρκεια του 18ου αι. και οφείλονται κυρίως στις δύσκολες συνθήκες, που είχαν δημιουργηθή στην ύπαιθρο εξ αιτίας τόσο των καταπιέσεων των μουσουλμάνων μπέηδων, όσο και από την έκρυθμη γενικά κατάσταση, που δημιουργήθηκε στην περιοχή αυτή εξ αιτίας των συνεχών ληστρικών επιδρομών αλβανικών στιφών» σ. 325


«Από την Κεντρική Μακεδονία το μόνο γνωστό παράδειγμα εξισλαμισμού κατοίκων είναι των Νοτίων. Οι βλαχόφωνοι κάτοικοι του χωριού αυτού… εξισλαμίστηκαν μόλις το 1759. Το χωριό αυτό, που είχε συνοικιστή κατά τις αρχές του 18ου αι., είχε απομείνει η μόνη χριστιανική νησίδα μέσα σε εξισλαμισμένους και εκτουρκισμένους πληθυσμούς. Γι’ αυτό υπέφεραν και
τα πάνδεινα από τους κατακτητές και τους αρνησίθρησκους. Η κατάσταση αυτή έκαμψε την ψυχική αντίσταση του μητροπολίτη Μογλενών Ιωάννη, που είχε την έδρα του στα Νότια. Έτσι τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου, ενώ η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής αντηχούσε από το «Χριστός Ανέστη», ο μητροπολίτης τούς εξήγησε τους λόγους, για τους οποίους ήταν ανάγκη να προσέλθουν στον μουσουλμανισμό» σ. 328


Πηγή
http://akritas-history-of-makedonia.blogspot.com

Δεν υπάρχουν σχόλια: