Τα μανιτάρια των Γρεβενών

 

Τα μανιτάρια στο Νομό Γρεβενών

Στα δάση, τους θαμνότοπους, τα λιβάδια και τις όχθες των ποταμών του Νομού Γρεβενών εμφανίζονται εκατοντάδες είδη μανιταριών. Από το 1989 έως σήμερα κατέγραψα, φωτογράφισα και μελέτησα περισσότερα από 2500 είδη στην έκταση του νομού. Από αυτά ταυτοποίησα έως τώρα τα 1200 περίπου. Πολλά από αυτά αποτελούν πρώτες πανελλήνιες καταγραφές, αρκετά θεωρούνται είδη σπάνια στην Ευρώπη και ορισμένα αναφέρονται ως είδη που έχουν εξαφανιστεί ή που απειλούνται με εξαφάνιση. Η περιοχή με τα περισσότερα μανιτάρια εμπορικού ενδιαφέροντος είναι η περιοχή του Βοΐου, στο βόρειο τμήμα του Νομού, ενώ η μεγαλύτερη ποικιλία απαντάται στην ανατολική πλευρά του Όρλιακα, στη Βάλια Κάλντα και στις Μπάλτσες.

Η κατανομή των μυκήτων στο Νομό Γρεβενών

Ημιορεινή ζώνη

Στα δρυοδάση που κυριαρχούν στην ημιορεινή ζώνη, εμφανίζονται τα είδη του γένους Boletus (Καλογεράκια, Βασιλικά και Σ(ι)νάκια), τα Ζαρκαδίσια ή Αδραχτίτσας (Macrolepiota procera var. procera), τα Χτενάκια (είδη του γένους Ramaria), τα Αρνάκια ή Αρνίτσας (Hericium erinaceus) τα Κοράλλια (Hericium coralloides), οι Κιτρινούσκες (Cantharellus cibarius ), δεκάδες είδη που ανήκουν στα γένη Cortinarius, Lactarius, Russulla, Mycena, Gymnopus, Marasmius, Tricholoma, Psathyrella, Conocybe, Entoloma, Pluteus, Hygrocybe και πολλά είδη του γένους Amanita όπως οι πανέμορφες και πεντανόστιμες Κοκκινούσκες (Amanita caesarea) αλλά και τα θανατηφόρα Amanita phalloides, Amanita verna, Amanita verna var. decipiens και Amanita pantherina.

Ορεινή ζώνη

Όσο ανεβαίνουμε υψομετρικά προς την ορεινή ζώνη, τη θέση της βελανιδιάς παίρνουν οι οξιές, τα μαύρα πεύκα, τα έλατα, οι καστανιές, οι οστριές, οι γαύροι, τα σφεντάμια και τα ρόμπολα. Εκατοντάδες είδη μανιταριών εμφανίζονται στις βροχερές περιόδους, συχνά σε μεγάλες ποσότητες. Την άνοιξη υποδέχονται κατά κοπάδια τα μικρόσωμα μανιτάρια του είδους Στροβίλουρος ο δυσαπόσπαστος (Strοbilurus tenacellus) που αναπτύσσονται επάνω σε παραχωμένα κουκουνάρια πεύκου και ακολουθούν οι θανατηφόρες Γυρομίτρες (Gyromitra esculenta και Gyromitra gigas), ο Κούκνος (Sarcospaera coronaria), η Καλοσκύφη η λαμπερή (Caloscypha fulgens), τα είδη του γένους Geopora, Discina, Plectania, Helvella και άλλοι Ασκομύκητες. Οι τυχεροί μπορεί να βρουν και τα περιζήτητα Μουρτσέκια, Μουρτσάρια ή Κοιλίας (Morchella elata, Morchella esculenta, Morchella rigida και Morchella deliciosa) ή τον πρώιμο Υγροφόρο το μαρτιάτικο (Hygrophorus marzuolus). To καλοκαίρι και το φθινόπωρο εμφανίζονται τα δασόβια είδη του γένους Agaricus (A. silvicola, A. silvaticus, A. semotus, A.moelleri και A. augustus), Σουΐλλοι (S. granulatus, S. luteus, S. collinitus, S. variegatus και S. bellinii) και δεκάδες είδη που ανήκουν στα γένη Lactarius (L. deliciosus, L. detterimus, L. salmonicolor, L. sanguifluus, L. Semisanguifluus. L. intermedius κ.λ.π.), Russulla, Cortinarius, Macrolepiota, Lepiota, Mycena, Gymnopus, Marasmius, Tricholoma, Coprinus, Psathyrella, Ramaria, Conocybe, Hygrophorus, Hygrocybe, Laccaria, Otidea, Lycoperdon, Geastrum, Hydnum, Hydnellum, Phellodon, Pholiota, Pluteus κ.λ.π. Στις ρίζες του ρόμπολου παρασιτεί η Σπάραξη η σγουρή (Sparassis crispa). Στα δάση με τις οξιές απαντώνται δεκάδες είδη μανιταριών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα περιζήτητα Boletus edulis (Βασιλικά της οξιάς) που ευνοούνται από βροχερά καλοκαίρια, το παραμυθένιο Ζουρλομάνταρο (Amanita muscaria var. muscaria) με την γνωστή παραισθησιογόνα δράση και το Βρομομανίταρο (Phallus impudicus).

Λιβάδια και βοσκοτόπια

Στα λιβάδια, τα βοσκοτόπια, τους θαμνότοπους και τα ξέφωτα των δασών, αφθονούν στις βροχερές περιόδους της άνοιξης τα Μοσχομανίταρα (Calocybe gambosa) και τα Αγαρικά, που είναι γνωστά ως Πρόβεια, Προβατομάνταρα, Γούβες ή Κουκουβάκια (A. campestris, A. pampeanus, A. urinascens var. urinascens, A. arvensis, A. romagnesii και A. litoralis). Άλλα είδη των λιβαδιών είναι τα Καουτσούκια (Leucopaxillus lepistoides), οι Αλεποπορδές, Πόπορδες, Ποπορδαίοι ή Φουσκίτας (Handkea utriformis, Vascellum pratense), οι Λεπιώτες (Lepiota oreadiformis και Lepiota erminea), το Marasmius oreades που σχηματίζει «κύκλους της μάγισσας» και είδη που ανήκουν στα γένη Hygrocybe.

Όχθες ποταμών

Στις όχθες του Αλιάκμονα, του Βενέτικου και των παραποτάμων τους, αναπτύσσονται δεκάδες είδη που ευνοούνται από την αυξημένη υγρασία και την παρουσία των υδροχαρών δέντρων. Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα φαγώσιμα είδη του γένους Morchella (Μουρτσέκια, Μουρτσάρια ή Κοιλίας), Ptychoverpa και Mitrophora (Ψευτομουρτσέκια) που εμφανίζονται την άνοιξη -κυρίως σε εδάφη που έχουν πλημμυρίσει- ο Πλευρωτός ο οστρεώδης (Pleurotus ostreatus), η Αγροκύβη η κυλινδρική (Agrocybe cylindracea) και η Φολιώτα η λευκαδίσια (Pholiota populnea) που προτιμούν το ξύλο λεύκης, η Φλαμμουλίνη η βελουδόποδη (Flammulina velutipes) που αναπτύσσεται κυρίως το χειμώνα πάνω σε κορμούς ιτιάς, το Αφτί του Ιούδα (Auricularia auricula-judae) που προτιμά ξύλο κουφοξυλιάς αλλά και πλατάνου και δρυός, το Κοτόπουλο του δάσους ή Καλομάνταρο (Laetiporus sulphureus), το ελαφρώς τοξικό Αγαρικό του Moeller (Agaricus moelleri), η Αγροκύβη η ελώδης (Agrocybe paludosa), ο Μουτίνος ο κυνικός (Mutinus caninus), Λεπιώτες (Lepiota cristata, Lepiota aspera, Lepiota pseudolilacea, Lepiota subgracilis, Lepiota gramgei, Lepiota griseovirens), Αστράκια (είδη του γένους Geastrum), Πολύποροι (Polyporus badius και Polyporus squamosus), Λεντίνοι (Lentinus tigrinus και Neolentinus cyathiformis), Ελβέλλες (Helvella spp.), είδη του γένους Κοπρίνοψη (Coprinopsis atramentaria και Coprinopsis romagnesiana), Σαρκοσκύφες (Sarcoscypha coccinea και Sarcoscypha dudleyi), Πεζίζες (Peziza spp.), Ψαθυρίσκοι (Psathyrela spp.), Φελλίνοι (Phellinus spp.), Τραμέτες (Trametes spp.), Εξιδίες (Exidia spp.), πολλοί ξυλοβόροι μύκητες με μορφή μεμβράνης ή γεισωμάτων και αρκετοί Μυξομύκητες. Στους βιότοπους του σκλήθρου εμφανίζεται ο Γυρόδων ο πελιδνός (Gyrοdοn lividus), ο τοξικός Πάξιλλος ο υπέρυθρος (Paxillus rubicuntulus) και στα ορεινά ο βιολετής Κορτινάριος (Cortinarius violaceus).

Κοπρόφιλα μανιτάρια

Στα κοπρισμένα γρέκια βρίσκουμε τα νοστιμότατα Κοπρομάνταρα (Agaricus bisporus), Μακρολεπιώτες (Macrolepiota procera var. procera, Macrolepiota excoriata και Macrolepiota mastoidea) και άλλα κοπρόφιλα είδη όπως τα Lepista nuda, Chlorophyllum rachodes,Chlorophyllum agaricoides, Mycenastrum corium, Bolbitius vitellinus, Bovista plumpea, Conocybe rickenii. Melanoleuca excissa, Coprinopsis nivea, Leucoagaricus leucothites, Panaeolus papilionaceus, Stropharia semiglobata, Stropharia coronilla Peziza vesiculosa κ.ά.

Υπόγεια μανιτάρια

Στο Νομό Γρεβενών έχω καταγράψει 26 είδη υπόγειων μυκήτων, ανάμεσα τους και είδη του γένους Tuber (τρούφες).

 

πηγη manitari.gr