Ένα ελάχιστο αφιέρωμα στους ανθρώπους του τόπου μας που τόλμησαν να πάρουν ένα δισάκι ή μια βαλίτσα και να τολμήσουν το όνειρο για μια καλύτερη ζωή γι αυτούς΄και για τους αγαπημένους τους στην άλλη άκρη της Γης...
Ίσως δεν υπάρχει αρκετό μελάνι για να γραφεί η ιστορία των Ελλήνων μεταναστών της Αμερικής. Οι Έλληνες έφυγαν από την Ελλάδα πάμφτωχοι, με όλες τις πιθανότητες να είναι εναντίον τους, και όμως τα κατάφεραν. Και όπου βρεθούν Έλληνες, είναι μέσα στο DNA τους να δημιουργούν, ακόμη και αν ξεκινούν από τα πιάτα. Αποταμίευσαν χρήματα, πρώτα αγόρασαν σπίτια, μετά άνοιξαν μαγαζιά και κατόπιν έχτισαν εκκλησίες, και δίπλα στις εκκλησίες έχτισαν ελληνικά σχολειά! Και σήμερα είναι ισχυροί και οικονομικά και κοινωνικά. Τι έγινε ακριβώς μέσα στα χρόνια που πέρασαν; Καθώς δυνάμωνε η Αμερική και εξελισσόταν σε παγκόσμια δύναμη, μήπως δυνάμωναν και οι Ελληνοαμερικανοί; σε καμία περίπτωση μπορεί αυτό το άρθρο να θεωρηθεί ότι καλύπτει το αυτό τεράστιο θέμα, αλλά σίγουρα προσπαθεί να παρουσιάσει κάποια γενικά γεγονότα πάνω σ’ αυτό.
Η μεταναστευτική πορεία των Ελλήνων στις ΗΠΑ χωρίζεται σε τρεις εποχές:
στην 1η, που προσδιορίζεται στα τέλη του 19ου αιώνα και αρχές του 20ου, η 2η κατά την δεκαετία το 1960, και η 3η, σύγχρονή μας, απόρρεια της οικονομικής κρίσης.
Η μετανάστευση από την Ελλάδα στις Ηνωμένες Πολιτείες που άρχισε στο τέλος του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα ήταν αποτέλεσμα πολλών γεγονότων. Κατ’αρχήν ήταν η λεγόμενη σταφιδική κρίση των αρχών της δεκαετίας του 1890. Στη συνέχεια ήρθε η πτώχευση της χώρας το 1893 και ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος του 1897 και η επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου. Οι περιπέτειες θα συνεχισθούν με τον Μακεδονικό Αγώνα, τους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και, τέλος, την Μικρασιατική Εκστρατεία και την Καταστροφή.
Είναι προφανές πως όλο αυτό το διάστημα ο λαός δυστυχεί. Οι περισσότεροι θα μείνουν στον τόπο τους και θα υπομείνουν την φτώχεια. Άλλοι θα κατευθυνθούν προς τα αναπτυσσόμενα αστικά κέντρα της Αθήνας και του Πειραιά, ενώ πολλοί θα μεταναστεύσουν μαζικά στην Αμερική. Ο μύθος της Αμερικανικής "Γης της επαγγελίας", του καταφύγιου των αποδήμων όλου του κόσμου επηρέασε και την Ελλάδα. Οι Έλληνες που εκτός από τη σωματική ικανότητα, δε διέθεταν άλλο προσόν. Πολλοί έφταναν στον Πειραιά από την ύπαιθρο και αντίκριζαν για πρώτη φορά θάλασσα και βαπόρια. Ήταν αγράμματοι, λίγοι είχαν τελειώσει το Δημοτικό και ονειρεύονταν μια καλύτερη ζωή για τους ίδιους και για να εξασφαλίσουν το μέλλον των δικών τους. Μεγάλο ρόλο έπαιζαν οι πράκτορες των μεταναστευτικών γραφείων και των ατμοπλοϊκών εταιρειών που διαφήμιζαν τον πλούτο και τις ευκαιρίες που παρουσιάζει η Αμερική, τάζοντας "γρήγορο χρήμα". Ενδεικτικό του ότι οι Έλληνες πήγαιναν με πρόθεση να μείνουν προσωρινά στην Αμερική, είναι το γεγονός ότι έφευγαν μόνο άντρες σε αντίθεση με τους μετανάστες από άλλες χώρες.
α’ κύμα μεταναστών
Μέχρι το 1907, το Ελληνικό μεταναστευτικό κύμα προς την Αμερική εξυπηρετείτο από ευρωπαϊκές ατμοπλοϊκές εταιρείες. Καθώς το μεταναστευτικό ρεύμα διογκωνόταν, γεννήθηκε η ανάγκη σύστασης μιας εθνικής γραμμής. Οι αδελφοί Μωραΐτη εξασφάλισαν τα δρομολόγια αυτά, που αργότερα ανέλαβαν οι αδελφοί Εμπειρίκου. Τα πλοία «Μωραΐτης» και «Αθήναι» ήταν τα πρώτα που φτιάχτηκαν και απέπλευσαν γι’ αυτόν τον σκοπό. Αργότερα ανέλαβαν αυτό το χρέος τα «Πατρίς», «Μακεδονία», «Ιωάννινα», «Θεσσαλονίκη», «Βασιλεύς Κωνσταντίνος» και «Μωρέας».
Εικόνα: Τo «Μωραΐτης» το 1907
Το εισιτήριο που μπορούσαν να αγοράσουν οι επίδοξοι μετανάστες ήταν το φθηνότερο. Αυτό τους εξασφάλιζε μία θέση στο steerage. Αυτό κόστιζε $25, που μπορούσε να είναι τα ημερομίσθια δύο ετών. Με τα χρήματα αυτά αγόραζαν ένα ταξίδι 3000 μιλίων, διάρκειας 2- 4 εβδομάδων και με φαγητό που συνήθως αποτελείτο από σούπα και ψωμί. Steerage ήταν το επίπεδο του καραβιού μέσα από το οποίο περνούσε το σύστημα ελέγχου του πηδαλίου που κατεύθυνε το καράβι. Υποδήλωνε τα κατώτερα καταστρώματα του καραβιού την πιο φθηνή, την πιο οικονομική θέση. Προσέφερε στον επιβάτη τις πιο στοιχειώδεις ανέσεις, δηλαδή περιορισμένη χρήση τουαλέτας, φτωχό φαγητό, κακό εξαερισμό, κανέναν προσωπικό χώρο.
11 Απριλίου 1890 οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες αποβιβάζονται στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Μέσα σε 25 περίπου χρόνια, ως το 1914 είχαν μεταναστεύσει εκεί πάνω από 350.000 Έλληνες. Ως το 1924, η κυβέρνηση των ΗΠΑ είχε καταγράψει 500.000 Έλληνες και «ανήκοντες στην ελληνική φυλή», δηλαδή Έλληνες που προέρχονταν από την Οθωμανική αυτοκρατορία.
Στο λιμάνι της Νέας Υόρκης αποβιβάζονταν όχι στην ηπειρωτική χώρα, αλλά στο Ellis Island, τον πιο πολυσύχναστο σταθμό επιθεώρησης μεταναστών. Επονομάσθηκε και «κολυμπήθρα», αφού πολλοί νεοφερμένοι άλλαξαν τα ονόματά τους εκεί, προσαρμόζοντάς τα στη γλώσσα της νέας τους πατρίδας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου